Toekomst ouderenzorg

14 september 2023, debat – Hoe blijft de ouderenzorg op orde met de stijgende zorgvraag van een groeiend aantal ouderen? De Kamer debatteert met minister Helder (Langdurige Zorg) over de toekomst van de ouderenzorg.

Stijgende kosten, een tekort aan personeel, onvoldoende verpleeghuisplekken. De toenemende vergrijzing brengt grote uitdagingen met zich mee. Er komen meer ouderen en niet in dezelfde mate meer medewerkers, zegt Helder. Daarom "zal het anders moeten" om de ouderenzorg toegankelijk te houden.

Financiën

Niets doen in de ouderenzorg is geen optie, zegt Sahla (D66), verwijzend naar een recent rapport. Zij bepleit een evenwichtige verdeling van de stijgende kosten, bijvoorbeeld door ouderen met meer vermogen meer te laten betalen voor hun zorg.

De noodzakelijke veranderingen in de ouderenzorg kosten tijd, benadrukt Van der Staaij (SGP). Hij vindt het ondoordacht om besparingen in te boeken voordat beleid in gang is gezet.

Mohandis (PvdA, mede namens GroenLinks) hekelt de "ondoordachte plannen en bezuinigingen" die onder meer leiden tot ontslagen, terwijl er juist meer mensen nodig zijn. De bezuinigingen op de ouderenzorg gaan tegen de praktijk in, constateert Pouw (BBB). Waarom krijgt de zorgsector minder geld voor huisvesting terwijl de kosten alleen maar stijgen?

Zorgaanbieders zijn bezorgd over de financiële ontwikkelingen in 2024, zegt Helder, door een samenloop van een hoog ziekteverzuim, dure zzp-inhuur en inflatie. De minister zegt die zorgen serieus te nemen en zegt toe daarop na Prinsjesdag terug te komen.

Personeel

Alle woordvoerders benadrukken het belang van voldoende goed personeel dat niet te zwaar belast wordt. De zorgopleidingen zitten stampvol, maar 40% van de studenten is binnen twee jaar opgebrand, constateert Dijk (SP). Zijn oplossing is minder werkdruk en bureaucratie en meer salaris en waardering. Volgens Eerdmans (JA21) leidt de huidige werkdruk tot "bizarre en mensonterende situaties".

Agema (PVV) wijst erop dat zorgmedewerkers 40% van hun tijd kwijt zijn aan administratie. Als dat gehalveerd wordt, hebben we een half miljoen extra medewerkers, concludeert zij.

Helder prijst de tomeloze inzet en betrokkenheid van de medewerkers in de zorg, die een "steun en toeverlaat voor veel ouderen zijn". Zij verwijst naar de maatregelen in het programma toekomstbestendige arbeidsmarkt zorg en welzijn om het werken in de zorg aantrekkelijker te maken. Zo wordt onder meer geprobeerd om medewerkers meer zeggenschap te bieden en het werken in loondienst aantrekkelijker te maken.

Wonen

De overheid moet onverminderd doorgaan met het stimuleren van het gebruik van nieuwe technologie en digitale zorg, vindt Bevers (VVD). Ook bepleit hij een grotere inzet op de bouw van toekomstbestendige woningen en kleinschalige woonvormen voor senioren.

Om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen is technologie nodig, moet een acceptabel beroep op familie worden gedaan en moet het personeel efficiënt worden ingezet, zegt Den Haan (Fractie Den Haan). Maar dat kan niet als er "financieel aan alle kanten wordt geknepen".

Hoeveel extra verpleeghuisplekken zijn er inmiddels gerealiseerd, vraagt Werner (CDA). Zij is blij met de overbruggingszorg die urgent wachtenden wordt geboden, maar benadrukt dat die zorg er moet zijn totdat er een reguliere plek is. Van Haga (Groep Van Haga) wil dat de verzorgingshuizen terugkomen. Helder wijst op initiatieven met verzorgingshuizen 2.0. Daar leven ouderen samen en letten ze op elkaar, terwijl er ook enige zorg beschikbaar is.

Zorginstellingen zitten in zwaar weer, ook door de gestegen energielasten, constateert Drost (ChristenUnie). Waarom wordt er niet meer ingezet op de verduurzaming van zorgvastgoed? Daarvoor is 100 miljoen toegevoegd, reageert de minister.

Helder wijst erop dat voor de uitbreiding met minimaal 4.800 verpleeghuisplekken de vergunningen zijn verleend. En ook de plannen in het kader van het programma wonen en zorg "hebben echt hun tempo".

De ambitie is om tot 2030 290.000 voor ouderen geschikte woningen te bouwen, waarvan 170.000 nultredenwoningen, 80.000 geclusterde woningen en 40.000 verpleeghuisplekken. De minister benadrukt dat er voldoende overbruggingszorg zal worden geboden als er vertraging optreedt. De omvang van die zorg is volgens de Wet langdurige zorg onbegrensd.

Het debat wordt vóór 27 oktober, de start van het verkiezingsreces, voortgezet.

Zie ook: