Structuur NS mogelijk aangepast na aanbestedingsfraude

9 juni 2015, debat - Ergernis in de Kamer over de fraude bij de ov-aanbesteding in Limburg. Minister Dijsselbloem (Financiën) denkt na over een aanpassing van de regels en de structuur van NS.

NS heeft bij de aanbesteding van openbaar vervoer in Limburg de regels overtreden door gevoelige informatie van concurrenten door te spelen aan de eigen dochter Abellio, die de aanbesteding vervolgens won. Het optreden van NS in deze kwestie is dieptreurig, vindt Van Helvert (CDA). Dijsselbloem erkent dat sprake is geweest van malversaties en wetsovertreding. Bovendien heeft de president-directeur niet alle informatie naar waarheid verstrekt. Volgens de minister heeft dat de vertrouwensbasis aangetast. De raad van commissarissen van het bedrijf heeft daarop het vertrouwen in de topman opgezegd. Daar heeft de Staat als aandeelhouder mee ingestemd, aldus de minister.

Is adequaat opgetreden?

Van Helvert vraagt om een feitenrelaas: het vals spel van NS was al in februari bekend en de raad van commissarissen, de minister en de staatssecretaris hadden daar eerder op moeten reageren. Dik (ChristenUnie) wil weten waarom een rapport van de Autoriteit Consument & Markt niet met de provincie Limburg werd gedeeld. Ook Van Veldhoven (D66) verbaast zich over het tekortschietende toezicht. Zitten de bewindslieden er wel bovenop?, vraagt Madlener (PVV). Dijsselbloem zegt dat NS de raad van commissarissen en hem te laat heeft geïnformeerd. Pas op 4 juni heeft hij het uiteindelijke ACM-rapport ontvangen. Staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur) wilde een eerdere vertrouwelijke versie niet delen, ook met het oog op dreigende rechtszaken.

Verschil van mening over de oorzaken

De Boer (VVD) ziet een structureel probleem in de structuur van NS, waardoor perverse prikkels ontstaan. Ook onafhankelijk Kamerlid Klein en Van Veldhoven hekelen de dubbelrol van NS: verhuurder én huurder van het spoor. Een spagaat die altijd tot spanning leidt, denkt Hoogland (PvdA). Volgens Bashir (SP) is de marktwerking op het spoor "een ongelooflijke bende" geworden. Madlener is de problemen die zijn begonnen met de introductie van marktwerking "spuugzat". Er zijn idiote constructies bedacht om "winkeltje te spelen" op het spoor, meent Van Tongeren (GroenLinks).

Minister overweegt aanpassing structuur NS

De Boer en Hoogland menen dat een cultuurverandering bij NS nodig is. Stations die ook door concurrerende vervoermaatschappijen worden gebruikt, moeten van NS naar ProRail, stelt Van Veldhoven voor. De Boer sluit niet uit dat dat een van de conclusies zal zijn van diepgravend onderzoek. Van Tongeren vraagt zich af of de Spoorwegwet NS wel een heldere positie geeft. De huidige regels voor NS kennen kwetsbaarheden, reageert Dijsselbloem, maar eventuele wijzigingen wil hij eerst "goed doordenken" en baseren op nog lopende onderzoeken. Pas daarna kunnen eventueel maatregelen inzake "structuur, taakafbakening en ambitie" worden getroffen.

De Kamer stemt op 16 juni over de moties die bij het debat zijn ingediend.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.