Steun voor experiment parlementaire ondervraging

7 juli 2016, debat - De Kamer wil een proef met de parlementaire ondervraging, een nieuw middel om mensen onder ede informatie aan het parlement te laten verschaffen.

De Tweede Kamer kan alleen in een parlementaire enquête, die veel voorbereiding vergt, personen verplichten te komen en hen onder ede horen. Bij bijvoorbeeld hoorzittingen of rondetafelgesprekken kan dat niet. De tijdelijke commissie evaluatie Wet op de parlementaire enquête adviseert om deze lacune te vullen met het instrument van de parlementaire ondervraging. Daarmee kunnen mensen onder ede worden gehoord en is geen uitgebreid vooronderzoek nodig. Zo wordt de informatiepositie van de Kamer versterkt. De commissie heeft een protocol opgesteld en wil vijf jaar met het instrument experimenteren. Bij monde van Fokke (PvdA) verzoekt een Kamermeerderheid formeel om met deze proef te beginnen.

De parlementaire gereedschapskist wordt uitgebreid

Commissievoorzitter Van Raak ziet de parlementaire ondervraging als een middel om te voorkomen dat onnodig wordt overgegaan tot een hele parlementaire enquête. Deze ondervraging is al mogelijk op basis van de Wet op de parlementaire enquête, stelt hij, en dus is nieuwe wetgeving niet nodig. Van Nispen (SP) beschouwt het met Van Raak als "een toevoeging aan de gereedschapskist van de Kamer". Koşer Kaya (D66) noemt het een "geweldig" extra instrument. Maar Taverne (VVD) vraagt zich af of het wel zo nieuw is. Immers, de parlementaire ondervraging was volgens de wet al mogelijk.

De procedure is zorgvuldig

Zal niet te snel naar het nieuwe middel worden gegrepen? Van Raak wijst erop dat er een hele procedure voor nodig is. Zo moet een commissie een voorstel goed onderbouwen, wordt zij erover geadviseerd en is daarvoor een meerderheidsbesluit van de Kamer vereist. Na vier jaar is een evaluatie voorzien. Taverne zou vanwege het te verwachten frequente gebruik van de ondervraging wel wat eerder willen evalueren. Met Van Raak is Amhaouch (CDA) niet bang dat de parlementaire ondervraging zal worden misbruikt voor bijvoorbeeld publicitaire doeleinden: de Kamer is daar zelf bij.

Zorgen worden weggenomen

Er leven zorgen over de positie van getuigen-deskundigen bij een parlementaire ondervraging. Bisschop (SGP) wil niet dat zij in de beklaagdenbank komen. Er zijn waarborgen ingebouwd om dit te voorkomen, antwoordt Van Raak. Ze kunnen bijvoorbeeld niet worden vervolgd voor verklaringen die ze op vordering van de ondervragende commissie hebben afgelegd. Ook over de samenloop met andersoortige onderzoeken zijn er zorgen. Laat de parlementaire ondervraging niet een eventuele rechtsvervolging belemmeren, bepleit Taverne. Amhaouch vraagt om afstemming met het Openbaar Ministerie. Dat laatste gebeurt sowieso, stelt Van Raak, maar niet als voorwaarde voor het al of niet starten van een parlementaire ondervraging.

De Kamer sprak eerder op 30 juni 2016 over het voorstel van de commissie. Zij stemt heden over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.