Spreekrecht van slachtoffers wordt uitgebreid

27 mei 2015, wetsvoorstel - Slachtoffers en nabestaanden hebben al de mogelijkheid om het woord te voeren in een strafproces, maar krijgen nu onbeperkt spreekrecht. Een voorstel daartoe van minister Van der Steur (Justitie) wordt breed gesteund.

Slachtoffers van bepaalde delicten, of hun nabestaanden, hebben het recht om in de rechtszaal te vertellen over het door hen ervaren leed. Zij mogen tot nog toe echter niets zeggen over de bewijsvoering of over de strafmaat. Het kabinet stelt nu voor om het spreekrecht niet meer te begrenzen. Volgens Van Oosten (VVD) versterkt dit de positie van slachtoffers en nabestaanden. Ook Kooiman (SP) is blij met de uitbreiding: dit is belangrijk voor de erkenning van slachtoffers en nabestaanden. De grote winst is dat het slachtoffer zich gehoord weet en niet beperkt wordt, concludeert Recourt (PvdA).

Spreekrecht kan slachtoffer tot getuige maken

Hoewel Van Helvert (CDA) positief is over het wetsvoorstel voorziet hij dat het ook tot lastige situaties kan leiden. Als het slachtoffer tijdens de zitting zegt "zo is het niet gebeurd, want ik was er zelf bij", kan de verdediging hem als getuige willen horen. Volgens Helder (PVV) is dat niet onlogisch, want de schuld van de verdachte staat nog niet vast op dat moment in het proces. Wel kan dit veel impact hebben op het slachtoffer. Van der Steur erkent dat dit risico bestaat: maar als er nieuwe informatie boven tafel komt, moet die officieel onderdeel van het strafproces worden. Slachtoffers moeten dit uiteraard wel weten, daarom is voorlichting over het spreekrecht heel belangrijk, zegt de minister.

D66 en ChristenUnie: geen spreekrecht over de strafmaat

De kans dat de uitbreiding van het spreekrecht op een teleurstelling uitloopt, is groot, meent Berndsen (D66). Zij vraagt zich af wat het slachtoffer ermee opschiet en hoe dit het strafproces en de waarheidsvinding dient. Ook Segers (ChristenUnie) vreest dat er valse verwachtingen worden gewekt, want wat doet de rechter uiteindelijk met de woorden van het slachtoffer? Zij willen het spreekrecht over de strafmaat daarom niet steunen. Volgens de minister hebben slachtoffers toch graag de mogelijkheid om iets over de strafmaat te zeggen, ook al weten zij "donders goed dat de rechter niet gehouden is om aan hun verwachtingen tegemoet te komen".

De Kamer stemt op 2 juni over het wetsvoorstel en de moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.