Sociale Zaken: veel bereikt, nog veel te doen
6 december 2016, begroting - De Kamer bespreekt de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Wat zijn de resultaten van vier jaar kabinetsbeleid en wat moet er de komende jaren gebeuren?
Wat hebben minister Asscher en staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in vier jaar bereikt? Van 't Wout (VVD) wijst onder meer op de afgenomen werkloosheid en het ongekend grote aantal nieuwe banen. Hij wil dat iedereen de komende jaren gaat merken dat de crisis voorbij is.
De politieke keuzes van het kabinet hebben volgens Voortman (GroenLinks) in ieder geval geleid tot meer ongelijkheid. Zij constateert dat de rijken meer van de oplevende economie hebben geprofiteerd dan de armen en dat de inkomensverschillen zijn toegenomen. Ook hebben mensen met een baan hun koopkracht meer zien stijgen dan mensen met een uitkering.
Ongelijkheid op de arbeidsmarkt
De echte hervorming van de arbeidsmarkt moet nog beginnen, zegt Heerma (CDA). Veel leden doen voorstellen om de problemen aan te pakken.
- Stop de race naar de bodem door flexcontracten (Kerstens, PvdA)
- Verklein het verschil tussen vast en flex verder (Schouten, ChristenUnie)
- Pak de ouderenwerkloosheid aan (Van 't Wout)
- Beperk de loondoorbetalingsplicht voor individuele bedrijven (Heerma)
- Verplicht het cao-loon ook in payrollcontracten (Voortman)
- Geen vrij verkeer van personen, maar tewerkstellingsvergunningen (Karabulut, SP)
Grote verschillen tussen vast en flex
De Wet werk en zekerheid werkt niet goed. Dat concludeert Van Weyenberg (D66) uit het feit dat sinds de invoering zes keer zoveel flexbanen als vaste banen zijn ontstaan. De strijd om een fatsoenlijke arbeidsmarkt is nog niet gestreden, zegt ook Kerstens. Flexbanen zijn wat hem betreft alleen bij "ziek en piek" wenselijk.
Waarom kiezen werkgevers vaak voor flexibele contracten in plaats van werknemers in vaste dienst te nemen? Vanwege de risico's, de kosten en de bureaucratie van vaste arbeidscontracten, meent Van 't Wout. Voortman denkt dat werkgevers vaak gewoon de goedkoopste oplossing kiezen. Daarom wil zij flexarbeid duurder maken.
Een aanslag op het poldermodel. Dat vindt Heerma van Van 't Wouts voorstel om het algemeen verbindend verklaren van cao's af te schaffen.
Armoedebestrijding
De rijken zijn rijker geworden, de armen armer. Zo vat Karabulut de gevolgen van het beleid van de bewindslieden samen. Zij vraagt speciaal aandacht voor de 500.000 werkende armen in Nederland. De 100 miljoen voor kinderen die in armoede opgroeien, noemt Öztürk (GrKÖ) "een fopspeen".
Schouten (ChristenUnie) wijst erop dat veel arme mensen bij de kerk aankloppen voor hulp. Vaak blijkt dat deze mensen niet bij de gemeente bekend zijn. Om het armoedebeleid effectiever te maken, moet dat veranderen, vindt de ChristenUnie-woordvoerster.
Voor mensen in de bijstand moet het aantrekkelijker worden om te gaan werken, meent Van Weyenberg. Is het een idee om de norm te hanteren dat bijstandsgerechtigden die gaan werken er ten minste 20% op vooruitgaan? Onafhankelijk Kamerlid Klein bepleit de invoering van een basisinkomen.
Ouderen
65 moet weer 65 worden. De Graaf (PVV) wil de AOW-leeftijd verlagen, want waarom moeten Nederlanders het langst van alle Europeanen werken? Karabulut vindt dat in ieder geval rekening moet worden gehouden met zware beroepen en met de verschillen in levensverwachting. Onafhankelijk Kamerlid Monasch stelt een grens van 45 dienstjaren voor.
De koopkrachtontwikkeling van ouderen steekt schril af bij die van werkenden, constateert Krol (50PLUS). Dat heeft onder meer te maken met de nieuwe regels voor pensioenfondsen. Maar ook ouderen met alleen AOW zijn er een stuk minder op vooruitgegaan dan werkenden. Krol vraagt de bewindslieden of zij dat beschouwen als een eerlijke verdeling van welvaart.
Het risico dat pensioenfondsen onvoldoende pensioen kunnen uitkeren, mag niet worden doorgeschoven naar jongeren en werkenden. Daarom is Van Weyenberg blij dat staatssecretaris Klijnsma niet toegeeft aan het pleidooi voor het versoepelen van de pensioenregels.
Integratie
"De vluchteling is een verdienmodel geworden." Inburgering moet van Van Meenen (D66) weer een taak van de overheid worden, want de kwaliteit van het inburgeringsonderwijs is volgens hem onder de maat. Hij vindt het onjuist dat vluchtelingen zelf een cursus moeten uitzoeken en een lening moeten afsluiten.
Marcouch (PvdA) wijst op de ondermijnende gevolgen van discriminatie en bepleit de mogelijkheid van anoniem solliciteren. Azmani (VVD) en Öztürk verwerpen het idee: mensen moeten hun identiteit niet verloochenen. Krol stelt voor om bij sollicitaties de geboortedatum weg te laten om leeftijdsdiscriminatie te voorkomen.
Asielzoekers moeten pas na tien jaar het Nederlanderschap kunnen krijgen, zegt Azmani. Dat bevordert de integratie dus niet, concludeert Voortman.
Radicalisering
In Nederland is een parallelle samenleving ontstaan, ziet Van Klaveren (GrBvK). Volgens hem het gevolg van "linkse ideeën die zijn uitgemond in ellende". Hij bepleit een Australisch immigratiemodel en wil een harde aanpak van de radicale islam.
Azmani stelt een aantal maatregelen voor om radicalisering tegen te gaan.
- Een register van erkende imams
- Het tegengaan van buitenlandse financiering van moskeeën
- Het weren van haatpredikers
- Het verbieden van antidemocratische organisaties
Minister Asscher en staatssecretaris Klijnsma zullen 7 december reageren op de inbreng van de Kamer.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.