Rutte verdedigt kabinetsbeleid in Algemene Politieke Beschouwingen

21 september 2018, Algemene Politieke Beschouwingen - Op 19 september gaven de fracties hun visie op de kabinetsplannen voor 2019. Vandaag reageert premier Rutte en wordt het debat afgerond.

Dividendbelasting

Het afschaffen van de dividendbelasting is belangrijk voor het laten blijven en het aantrekken van grote bedrijven, betoogt Rutte. Als meer multinationals hun hoofdkantoor in Nederland vestigen, heeft dat ook positieve effecten voor andere bedrijven. De premier wijst er daarnaast op dat multinationals vaak beslissingen nemen die gunstig uitpakken voor het vestigingsland.

De argumenten van de minister-president overtuigen de oppositiepartijen niet. GroenLinks, SGP, SP, PvdA, PVV, DENK, PvdD, 50PLUS en FvD vragen gezamenlijk aan het kabinet om te komen met alternatieve voorstellen voor versterking van het vestigingsklimaat.

Koopkracht

Volgens Wilders (PVV) gaan mensen met een inkomen van een paar ton er fors op vooruit, terwijl mensen met een laag inkomen, een pensioen of een uitkering te maken hebben met een stijging van zorgpremie, huur, energiekosten en btw. Het kabinet maakt oneerlijke keuzes, aldus de PVV-fractievoorzitter. Maar Rutte spreekt dat tegen en verwijst naar CPB-cijfers waarin alle maatregelen zijn meegenomen.

De meeste gepensioneerden gaan er in 2019 op vooruit. Maar onvoldoende om de kloof met werkenden te overbruggen die de afgelopen jaren is ontstaan, betoogt Krol (50PLUS). Hij roept de premier op om meer te doen voor deze groep.

Door aanpassing van de regels dreigen duizend mensen per jaar geen WIA-uitkering meer te krijgen maar bijstand. Asscher (PvdA) wijst erop dat dat grote financiële gevolgen voor hen heeft. Rutte wil het overleg hierover tussen de sociale partners afwachten.

Voor mensen met een laag inkomen telt de energierekening zwaarder mee in hun koopkracht, zegt Klaver (GroenLinks). Hij hekelt het besluit om de regeling te schrappen die een stijgende energierekening compenseert. Maar Rutte wil geen inkomenspolitiek voeren via de energierekening.

Publieke sector

Het kabinet investeert 6 miljard in de publieke sector, zegt Rutte. Maar veel oppositiewoordvoerders vinden dat onvoldoende om de bezuinigingen van de afgelopen jaren te compenseren.

Er dreigt een groot lerarentekort te ontstaan in het basisonderwijs. Daarom moet de loonkloof met het voortgezet onderwijs worden gedicht, betoogt Asscher (PvdA). Maar Rutte vindt het "gratuit" om daarvoor te pleiten: er gaan al honderden miljoenen extra naar het primair onderwijs.

Krol (50PLUS) pleit voor meer seniorenwoningen en levensloopbestendig bouwen. Er komen meer middelen beschikbaar voor ouderenzorg, stelt de minister-president vast. Hij verwacht dat gemeenten, die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering, goede initiatieven zullen ontwikkelen om maatwerk te kunnen leveren.

Sociale werkplaatsen

Door bezuinigingen op de sociale werkvoorziening komen mensen met een arbeidsbeperking niet meer aan de slag, betoogt Marijnissen (SP). Dit is volgens haar een verkeerde beslissing geweest die moet worden teruggedraaid.

Meer mensen met een arbeidsbeperking moeten bij gewone bedrijven gaan werken. Dat is volgens Rutte het streven van het kabinet. Het moet eenvoudiger worden voor werkgevers om ze in dienst te nemen en het moet voor arbeidsbeperkten lonen om aan de slag te gaan.

Demografische ontwikkelingen

Leven we in 2060 in een land met 16 of met 20 miljoen Nederlanders? Dijkhoff (VVD), Buma (CDA), Pechtold (D66), Segers (ChristenUnie), Van der Staaij (SGP), Asscher (PvdA) en Krol (50PLUS) pleiten voor een onderzoek naar de demografische ontwikkelingen. De regering zal het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Centraal Planbureau vragen om een studie te doen, zo belooft de premier.

Islam staat voor onvrijheid, meent Wilders (PVV). En daarom vindt hij dat het nogal wat uitmaakt welk deel van de bevolking moslim is. In een demografisch onderzoek moet dan ook aandacht worden besteed aan de immigratie uit islamitische landen. Maar Rutte ziet daar weinig in: mensen hebben meer identiteiten dan alleen hun geloofsovertuiging.

Integratie

We moeten in probleemwijken de veiligheid versterken en de criminaliteit bestrijden, zo vindt Dijkhoff (VVD). Maar Buma (CDA) en Kuzu (DENK) zetten vraagtekens bij de aanpassingen in het strafrecht die de VVD-fractievoorzitter daarvoor voorstelde. Rutte denkt dat problemen ook via het bestuursrecht aangepakt kunnen worden.

Wat is het effect geweest van het beleid van de afgelopen tientallen jaren? Pechtold (D66) wil de problemen niet beperken tot een integratievraagstuk en bepleit een onderzoek. Segers (ChristenUnie) betoogt dat er ook aandacht moet zijn voor wonen en onderwijs. Hij ziet de maatschappelijke diensttijd als een van de middelen om problemen aan te pakken.

Klimaat

Aan de klimaattafels spreken maatschappelijke partijen over het sluiten van een klimaatakkoord. Rutte omschrijft de klimaattafels als "potjes die op het vuur staan". Hij wil afwachten wat eruit komt.

Klaver (GroenLinks) maakt zich zorgen over de onderhandelingen aan de klimaattafels: komt er wel een minimumprijs voor CO₂-uitstoot? Thieme (PvdD) hekelt de opstelling van multinational Shell, die alleen wil meewerken als de overheid subsidies verstrekt. Voorkom dat de rekening te veel terechtkomt bij mensen met een laag inkomen, benadrukt Marijnissen (SP).

In 2030 moet de Nederlandse CO₂-uitstoot minimaal 49% en zo mogelijk 55% lager zijn dan in 1990, zo staat in het regeerakkoord. Buma (CDA) en Pechtold (D66) vragen zich af of het wel zal lukken om andere Europese landen mee te krijgen in de ambitieuze doelstellingen. Nederland werkt op dit punt samen met onder andere Frankrijk, reageert Rutte. In 2020 wordt een Europees doel vastgesteld.

Baudet (FvD) ziet helemaal niets in de plannen voor energietransitie en vermindering van het gasverbruik. De hoge kosten daarvan staan volgens hem op geen enkele manier in verhouding tot de te verwachten klimaateffecten.

Defensie

De Nederlandse defensie-uitgaven voldoen niet aan de NAVO-norm van 2% van het bnp. We moeten een plan maken om op langere termijn in die richting te gaan, zegt Van der Staaij (SGP). Ook Buma (CDA) vraagt zich af wanneer Nederland de norm gaat halen. Daar is 5 tot 6 miljard voor nodig, rekent de premier voor.

Er blijft meer dan een miljard op de plank liggen bij de defensie-uitgaven, stelt Pechtold (D66) vast. Geld dat op een zinvolle manier aan personeel en materieel zou moeten worden uitgegeven. Het is niet altijd mogelijk om gereserveerde middelen in een specifiek jaar uit te geven, antwoordt Rutte.

Publieke omroep

Als de NPO een visie opstelt voor de toekomst van de publieke omroep, moet de overheid bereid zijn om tegenvallende reclame-inkomsten te compenseren, zegt Pechtold (D66). Segers (ChristenUnie) bepleit de betrokkenheid van de verschillende mediapartijen daarbij. Er wordt gekeken naar een versterking van de hele mediasector, reageert Rutte. Hij benadrukt het belang van de journalistiek als vitale pijler onder de democratie.

Over de ingediende moties is aansluitend op het debat gestemd.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Gemist