Rol in Caribisch deel Koninkrijk ter discussie

7 oktober 2015, begroting - Wat is de Nederlandse rol bij het aanpakken van problemen in het Caribische deel van het Koninkrijk? Die vraag staat centraal bij de behandeling van de begroting voor Koninkrijksrelaties.

De kinderbijslag is verhoogd. Huiselijk geweld wordt bestreden. Er is meer aandacht voor kinderrechten en de strijd tegen mensenhandel. Veel zaken gaan beter in het Caribisch deel van het Koninkrijk, zo benadrukt Van Laar (PvdA). Maar de eilanden kampen wel corruptie, criminaliteit en slecht bestuur. Op Sint-Maarten lijken er sterke banden tussen boven- en onderwereld te zijn. Aruba heeft grote financiële problemen. Op Curaçao is er geen stabiel bestuur. De kwaliteit van het onderwijs op Bonaire is te laag. Volgens Van Raak (SP) verdient de bevolking van de eilanden na jaren van wanbeleid een eerlijke toekomst.

Discussie over toekomst Koninkrijk

Sinds 2010 zijn Curaçao, Aruba en Sint-Maarten onafhankelijke landen binnen het Koninkrijk, en Saba, Sint-Eustatius en Bonaire (BES-eilanden) "bijzondere gemeenten" van Nederland. Fritsma (PVV) zou gezien de grote corruptie en het slechte bestuur het liefst de banden met Caribisch Nederland eenzijdig verbreken, maar daarvoor krijgt hij geen bijval. Hachchi (D66) en Segers (ChristenUnie) benadrukken de gezamenlijke geschiedenis. Nederland heeft de eilanden nu eenmaal veroverd en gekoloniseerd, betoogt Van Raak. Wel wil hij, net als Bosman (VVD), op termijn het Koninkrijk te vervangen door een gemenebest. Ook Bisschop (SGP) wil nadenken over het losser maken van de banden.

Rijksministerraad kan aanwijzing geven

Het waarborgen van rechten, vrijheden, rechtszekerheid en deugdelijkheid van bestuur is een aangelegenheid van het Koninkrijk, zo bepaalt het Statuut. Op basis hiervan kan de Rijksministerraad (Nederlandse ministerraad en de gevolmachtigde ministers van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten) landen binnen het Koninkrijk een aanwijzing geven, bijvoorbeeld als de rechtsstaat of de financiën niet op orde zijn. Soms is te lang gewacht met ingrijpen, vindt Bosman. Maar Hachchi denkt daar anders over: een aanwijzing moet een ultimum remedium zijn. Segers en Van Laar willen daarom dat er een geschillenregeling komt, zodat verhoudingen niet verder worden verstoord.

Aandacht voor voorzieningen, milieu en bootvluchtelingen

De BES-eilanden zijn bijzondere gemeenten van Nederland, maar er is daar veel meer armoede. Segers vindt dat vreemd en wil dat de voorzieningen op hetzelfde niveau komen. Daarmee is Van Laar het eens. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat men op de eilanden korter zwangerschapsverlof krijgt. Onder anderen Hachchi vraagt aandacht voor de Isla-raffinaderij op Curaçao. Waarom worden de uitstootnormen niet nageleefd? Van Toorenburg (CDA) vraagt aandacht voor de bootvluchtelingen uit Venezuela en Colombia.

Het debat over de begroting gaat op 8 oktober verder met de reactie van minister Plasterk (Koninkrijksrelaties).

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.