Regeringsleiders buigen zich over toekomst Europa

14 september 2016, debat - Tijdens de informele EU-top in Bratislava spreken de Europese leiders over de toekomst van de Europese Unie. De Kamer geeft premier Rutte en minister Koenders een wensenlijstje mee.

De brexit is een van de aanleidingen om over de toekomst van de Europese Unie te spreken. De regeringsleiders doen dat tijdens een informele top in Bratislava op 16 september 2016. Naast het naderende vertrek van het Verenigd Koninkrijk zal het ook gaan over het onbehagen over de EU en over de plannen van Commissievoorzitter Juncker, onder andere voor een Europees leger. De centrale vraag is hoe Europa zijn waarde kan bewijzen. Verhoeven (D66) wil een duidelijk toekomstperspectief voor Europa.

Omtzigt (CDA) vraagt hoe de regering het vertrouwen in de EU denkt terug te winnen. Premier Rutte erkent dat veel dingen aan de EU frustrerend kunnen zijn, maar benadrukt de voordelen. De Europese Unie heeft Nederland veel welvaart gebracht en is vanwege de export goed voor veel banen in Nederland. Samenwerken in een handelsblok en waardegemeenschap biedt ook veiligheid en bescherming. En daar moeten we zuinig op zijn, vindt Rutte.

Hoe moet Europa verder na de brexit?

Volgens Grashoff (GroenLinks) kan en mag het vertrek van het Verenigd Koninkrijk niet het begin van het einde van de EU zijn. Daarom wil hij de samenwerking juist verdiepen. Ook Maij (PvdA) denkt dat de EU sterker kan worden door te investeren in gemeenschappelijke waarden. Tot nu toe zat Nederland "vrij comfortabel in de driehoek Verenigd Koninkrijk-Frankrijk-Duitsland" volgens Mulder (VVD), maar wie worden onze nieuwe bondgenoten nu het Verenigd Koninkrijk eruit stapt? Rutte antwoordt dat hij daarin niet eenkennig wil zijn en dat bondgenootschappen vaak eerder thematisch dan geografisch zijn.

Sommige fracties willen minder of strenger Europa

Sommige fracties hebben hun bedenkingen bij de EU of bij de manier waarop zij nu functioneert. Veel Europeanen willen minder Europa en meer ruimte voor de lidstaten, maar volgens Bisschop (SGP) is de EU "stokdoof" voor deze geluiden. Beertema (PVV) zou het liefst uit de Unie stappen, onder andere omdat "de welvaart van het Noorden wordt afgeroomd naar het Zuiden en Oosten vanuit een vaag besef van solidariteit". Mulder vindt dat lidstaten vaker zelf hun problemen moeten oplossen. Wie zich niet aan regels en afspraken houdt, kan wat hem betreft rekenen op een tijdelijke stop op de inkomsten.

Defensie-unie komt er wat Nederland betreft niet

Tijdens zijn State of the Union pleitte Commissievoorzitter Juncker voor meer Europese defensiesamenwerking en zelfs voor een Europees militair hoofdkwartier. Veiligheid is belangrijk, zegt Van Bommel (SP), maar hij wil absoluut niet meer bevoegdheden aan Europa overdragen. Beertema vreest dat de brexit hiervoor een stimulans is, terwijl de EU-kritische burger dit niet wil. Ook Bisschop vindt het niet de juiste reactie op "de breed gevoelde euroscepsis". Minister Koenders (Buitenlandse Zaken) is ook niet voor een Europees leger. De NAVO-samenwerking is namelijk al zeer intensief. Elk land zal zelf blijven beslissen over de inzet van militairen, stelt hij Mulder gerust.

De Kamer stemt op 15 september over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.