Positieve economische en financiële cijfers
21 december 2016, debat - De Kamer bespreekt de Najaarsnota met minister Dijsselbloem (Financiën). De hoger dan verwachte economische groei zorgt voor onverwachte meevallers in de overheidsfinanciën.
Het begrotingstekort, de staatsschuld en werkloosheid dalen. De lonen en de koopkracht stijgen. Alle seinen staan op groen, stelt Nijboer (PvdA) vast. De noodzakelijke bezuinigingen van de afgelopen jaren hebben volgens hem de basis gelegd voor de huidige economische groei. De minister verdient daarvoor complimenten, aldus Schouten (ChristenUnie). Nederland heeft weer een buffer voor als het economisch tegenzit, zegt Harbers (VVD).
De economie herstelt niet dankzij maar ondanks het "procyclische regeringsbeleid", betoogt Van Dijck (PVV). Dat heeft volgens hem geleid to ontmanteling van de ouderenzorg, een hoog eigen risico in de zorg, onzekere pensioenen en belastingen die "door het dak gaan".
Inkomstenmeevaller van 4,3 miljard
De overheid krijgt dit jaar naar schatting 4,3 miljard meer aan belastingen en premies binnen dan geraamd. Vooral de vennootschapsbelasting, de inkomensheffing en de omzetbelasting leveren meer op.
Waardoor is pas zo laat in het jaar duidelijk dat er zo'n grote inkomstenmeevaller is? Koolmees (D66) vraagt de minister om uitleg. Dijkgraaf (SGP) wil weten welk deel van de meevaller structureel is.
Inkomstenmeevallers komen altijd pas in de loop van het jaar naar voren, zo legt Dijsselbloem uit: de realisatiecijfers zijn er gewoon niet eerder. Welk deel van de extra inkomsten structureel is, wordt volgens de minister pas later duidelijk.
Minder besteed aan infrastructuur
Het kabinet geeft in 2016 500 miljoen minder dan gepland uit aan infrastructuur. Dat is vreemd in een tijd van groeiende files, benadrukt Omtzigt (CDA). Ook andere woordvoerders zetten vraagtekens bij de onderuitputting.
De investeringen in infrastructuur zitten al jaren op een hoog niveau van 7 tot 8 miljard per jaar, benadrukt Dijsselbloem. Meevallers in de kosten en vertraagde projecten en procedures zorgen ervoor dat de uitgaven dit jaar lager uitvallen.
Extra uitgaven en belastingverlaging?
In 2017 is de overheidsbegroting mogelijk weer in evenwicht. Is er dan ruimte voor extra uitgaven of belastingverlaging? Merkies (SP) wijst op een advies van de OESO: landen als Nederland met een relatief laag tekort en een lage schuld moeten meer investeren. De overheid investeert zeer veel en aanhoudend, zo reageert de minister.
Waaraan zou de komende jaren meer geld uitgegeven moeten worden?
- Harbers: belastingverlaging, defensie, veiligheid en wegen
- Nijboer: banen in de publieke sector, verlaging van het eigen risico in de zorg en oprichting van een investeringsbank
- Merkies: verbeter de hulp aan daklozen en mensen met schulden
- Omtzigt, Schouten en Dijkgraaf: verlaag de marginale druk voor lage en middeninkomen en eenverdieners, bijvoorbeeld via de zorgtoeslag
- Koolmees: gebruik de budgettaire ruimte voor hervorming van de arbeidsmarkt en de pensioenen
- Van Dijck: verhoog de koopkracht, vooral van gepensioneerden
De Kamer stemt op 22 december over de ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.