Onderwijsbegroting besproken

28 oktober 2015, begroting - De begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker is aanleiding voor een debat over het onderwijs in Nederland.

Alle woordvoerders zien het belang van goed onderwijs. Het is noodzakelijk om kinderen voor te bereiden op de toekomst, aldus Siderius (SP). VVD'er Duisenberg presenteert een "human capital agenda", die onderwijs, innovatie en onderzoek op een hoger niveau moet brengen. Een belangrijk middel daarbij is voor hem "selectie aan de poort"; iets waartegen Grashoff (GroenLinks) zich juist verzet. Beertema (PVV) vindt dat de regering de verkeerde keuzes maakt, bijvoorbeeld door de afschaffing van de urennorm, en pleit voor meer aandacht in het onderwijs voor westerse waarden en het nationaal erfgoed. In de ogen van Krol (50PLUS) gaat er te weinig geld naar onderwijs voor volwassenen.

Aandacht voor kleinere klassen, passend onderwijs en zittenblijven

De gemiddelde klassengrootte moet omlaag, vindt Siderius, die daarvoor bijval krijgt van Kuzu (GrKÖ) en Van Meenen (D66). Klassenverkleining is volgens de SP-woordvoerster "bittere noodzaak", onder andere omdat passend onderwijs niet van de grond komt door te grote klassen. Duizenden kinderen met leer- of gedragsproblemen zitten volgens haar onnodig thuis. Daarom zou er een wettelijk recht op onderwijs moeten komen, zegt Van Meenen. Rog (CDA) wil zittenblijven tegengaan, via zomerscholen en een financiële stimulans voor scholen. De oplossing van Ypma (PvdA) voor zittenblijven is om leerlingen in verschillende vakken op een ander niveau of op een ander moment examen te laten doen.

Discussie over toezicht op schoolbesturen en inzicht in financiën

Amarantis. InHolland. ROC Leiden. Deze voorbeelden van wanbestuur tonen volgens Van Dijk (SP) aan dat de raden van bestuur bij onderwijsinstellingen slecht functioneren. Hij wil ze daarom opheffen en hun taken overdragen aan de medezeggenschapsraden. Duisenberg vindt het lastig dat de politiek door de lumpsumfinanciering weinig inzicht heeft in de besteding van extra geld voor bijvoorbeeld jonge leraren. Maximeer de uitgaven aan vastgoed, zegt Rog, om te voorkomen dat daaraan te veel wordt uitgegeven. Bisschop (SGP) waarschuwt echter dat extra verantwoording kan zorgen voor meer bureaucratie en overheadkosten. Volgens hem zouden de administratieve lasten voor scholen juist verlaagd moeten worden.

PvdA en VVD: ander systeem lerarenopleidingen

Om tekorten in de toekomst te voorkomen en de kwaliteit te verbeteren, moet het systeem van lerarenopleidingen op de schop, vinden Duisenberg en Ypma. Door afgestudeerden van het hbo of de universiteit de mogelijkheid te geven om direct voor klas te gaan staan, zonder eerst de lerarenopleiding af te ronden, moet het voor hen aantrekkelijker worden om voor het onderwijs te kiezen. Andere woordvoerders zetten daar echter hun vraagtekens bij. Als leraren zonder didactische en pedagogische vaardigheden voor de klas worden gezet, betoogt Bisschop, is de kans groot dat ze snel overspannen thuis komen te zitten.

Aandacht voor beroepsonderwijs

Jadnanansing (PvdA) houdt een betoog over de belangrijke rol van het beroepsonderwijs, dat leerlingen een "koffer met educatie en empowerment" meegeeft. Een groot probleem blijft volgens haar het gebrek aan stageplaatsen. Vooral allochtone leerlingen ervaren problemen bij het vinden van een stageplek. Rog en Beertema stellen dat de invoering van het leenstelsel het beroepsonderwijs hard treft, omdat minder leerlingen doorstromen van mbo naar hbo. Van Meenen, Rog en Slob vragen aandacht voor de bezuiniging op "groen onderwijs", dat onder het ministerie van Economische Zaken valt.

Onderwijs moet inspelen op hogere asielinstroom

De hoge instroom van asielzoekers uit landen als Syrië heeft gevolgen voor het onderwijs. Scholen moeten lessen verzorgen voor kinderen die tijdens het schooljaar aankomen en niet of nauwelijks Nederlands spreken. Van Klaveren (GrBvK) maakt zich zorgen over de mogelijk hoge kosten. De ontwrichtende werking van het opengrenzenbeleid bereikt nu ook het onderwijs, stelt Beertema vast. Ypma, Rog, Van Meenen en Grashoff vragen naar hoe het onderwijs aan vluchtelingenkinderen wordt gefinancierd. Extra geld kan wellicht worden gevonden in het budget voor onderwijsachterstanden, denken Slob en Bisschop. Krol maakt zich zorgen over de overbelasting van leerkrachten: hoeveel vluchtelingenleerlingen kan een school aan?

Het debat gaat op 29 oktober verder met de reactie van minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.