Natuurherstelverordening en de impactanalyse

28 maart 2024, debat – Nu Nederland de Europese Natuurherstelverordening niet meer steunt, lijkt die niet te worden ingevoerd. De Kamer debatteert met minister Van der Wal (Natuur en Stikstof).

Er leek aanvankelijk voldoende steun in de EU voor de Natuurherstelverordening, bedoeld om de kwaliteit van de grond, het water en de zeeën in Europa te herstellen. Maar toen de Nederlandse regering haar steun introk, na een motie van de Kamer, veranderden ook enkele andere landen van standpunt. Er lijken nu voldoende tegenstemmen om invoering van de verordening te kunnen blokkeren.

Bezwaren tegen verordening

Er liggen nog grote opgaven voor natuurherstel uit het verleden op basis van de Vogel- en Habitatrichtlijn, stelt Van Campen (VVD) vast. Hij wil als Nederland het been bijtrekken en aan de oude verplichtingen voldoen. Extra eisen die zouden voortvloeien uit de verordening, zouden grote problemen veroorzaken.

Invoering van de Natuurherstelverordening zou ten koste gaan van de agrarische sector, denkt Pierik (BBB), onder andere op basis van de impactanalyse. Veel agrarische grond zou natuur moeten worden en het wordt lastig om nieuwe vergunningen te krijgen. Ook Flach (SGP) is blij dat Nederland zich tegen de verordening uitspreekt. Die zou leiden tot hoge kosten, waarschuwt hij, en het is ongewenst als Europa te veel het beleid bepaalt.

Vedder (CDA) betoogt dat het vinden van een balans tussen mens en natuur hartstikke ingewikkeld is, zeker in een dichtbevolkt land als Nederland. Het zou daarom onverstandig zijn om met de Natuurherstelverordening doelen vast te stellen die we niet of moeilijk kunnen halen. Die verordening wil dat we teruggaan naar de natuur van 70 jaar gelden, zegt Eerdmans (JA21), en dat zou grote gevolgen hebben voor voedselproductie, woningbouw, wegenbouw en andere economische activiteiten.

Invoering van de verordening zou leiden tot verdere juridificering van het natuurbeleid, denkt Hertzberger (NSC). Projecten en plannen zouden telkens getoetst moeten worden aan de Europese regels. Nederland moet volgens haar zelf beleid maken voor natuurherstel.

Het is goed nieuws dat naar de hardwerkende boer is geluisterd, zegt Nijhof (PVV), en dat de Natuurherstelverordening nu in een la belandt. Van Meijeren (FVD) is eveneens tegen de verordening. Ook omdat die afkomstig is van de EU, "een antidemocratisch gedrocht dat steeds meer macht en controle over onze levens naar zich toe trekt".

Natuur

Wie wil er nou geen schone lucht, geen schoon water en niet door een mooi landschap kunnen fietsen? Bromet (GroenLinks-PvdA) pleit voor een nationaal plan om de natuur te herstellen en de waterkwaliteit te verbeteren.

Het gaat nergens zo slecht met de natuur als in Nederland, benadrukt Kostić (PvdD). Een groot deel van het Nederlandse platteland is volgens haar gereduceerd tot een wingewest voor kalverslachters, gifproducenten en varkensbaronnen, ten koste van dieren en de gezondheid van burgers.

Herstel en versterking van de natuur is niet alleen een opgave, zegt Van der Wal, maar zoals uit de impactanalyse blijkt ook een kans. Om de bodemkwaliteit, de waterbuffering en de luchtkwaliteit te verbeteren, de voedselzekerheid te versterken en te voorkomen dat versteende gebieden oververhit raken in warme zomers.

Nederlandse positie

Grinwis (ChristenUnie) begrijpt dat het voor of tegen de Natuurherstelverordening stemmen een dilemma was voor de regering. Wel vraagt hij zich af of het misschien beter was geweest om zich van stemming te onthouden, ook omdat een tegenstem gevolgen kan hebben voor onderhandelingen over de derogatie. 

Nederland is op zijn wenken bediend met het uit de verordening halen van het verslechteringsverbod, stelt De Groot (D66). Dat de regering er nu toch tegen stemt, tast de Nederlandse betrouwbaarheid en onderhandelingspositie aan. Ook Koekkoek (Volt) denkt dat Nederland een prijs zal betalen voor het op het laatste moment wijzigen van het standpunt. Als je woord niets waard is, waarom zouden andere landen dan nog met je in zee willen?

Vanuit strategische overwegingen wilde de regering eigenlijk, ondanks inhoudelijke twijfels, voor de Natuurherstelverordening stemmen, zegt Van der Wal. Maar de Kamer heeft in grote meerderheid voor een motie gestemd waarin werd gevraagd om naar een blokkerende minderheid te zoeken. Die heeft ze uitgevoerd.

De Kamer stemt op 2 april over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.