Naar een veiliger en rechtvaardiger wereld

19 november 2014, begroting - Een wereld zonder veiligheid en rechtvaardigheid heeft geen toekomstperspectief. Minister Koenders (Buitenlandse Zaken) zet drie belangrijke thema's neer bij de begrotingsbehandeling.

De snel veranderende wereld vormt voor Nederland een enorme kans, maar ook een gigantisch risico, zegt minister Koenders. Onder andere door de ramp met de MH17 en de bloedige opmars van terreurbeweging IS van afgelopen zomer is "veiligheid terug op de agenda, en hoog ook". Nederland heeft daarin zijn rol te spelen, vindt de Kamer. Onder andere de gebeurtenissen in Oekraïne, Rusland, Irak en het Midden-Oosten komen uitgebreid aan bod tijdens de bespreking van de begroting van Buitenlandse Zaken.

Veiligheid is prioriteit

De daden van IS in Irak en Syrië, de crises aan de randen van Europa en het Midden-Oosten Vredesproces hebben grote invloed op de veiligheid binnen en buiten onze grenzen. Het handelen van Rusland baart Knops (CDA) zorgen. Ten Broeke (VVD) pleit voor een "vuist" in de vorm van verdediging, economische sancties die "spierballen" tonen en een "uitgestoken hand" om tot een dialoog te komen. Van Bommel (SP) wil voorzichtig zijn met sancties tegen Rusland, terwijl Bontes (GrB/vK) er juist voor pleit de ambassadeur terug te roepen. Maar daar wil Koenders niet aan. Hij streeft naar een politieke oplossing om te voorkomen dat er nieuwe scheidslijnen ontstaan.

Israëlisch-Palestijns conflict zit vast

In het Midden-Oosten Vredesproces zit niet veel vooruitgang. Bij het activeren van de vredesonderhandelingen is volgens Koenders een grote rol weggelegd voor de Verenigde Staten en de Europese Unie. Hij wil weer om tafel zien te komen. Servaes (PvdA), Sjoerdsma (D66) en Van Bommel pleiten voor erkenning van een Palestijnse staat om de asymmetrie met Israël op te heffen. Dat is echter nu niet aan de orde, aldus de minister. Hij vindt dat dit onderdeel moet zijn van de onderhandelingen over een tweestatenoplossing. De Roon (PVV) vraagt de minister om de Nederlandse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem te verplaatsen.

Waarden verdienen bescherming

Het kabinet wil pal staan voor belangrijke waarden als democratie, rechtsstaat en mensenrechten. Dictatuur, willekeur of rechteloosheid kunnen niet getolereerd worden. Koenders komt daarom met 1 miljoen extra voor het Mensenrechtenfonds. Voordewind (ChristenUnie) en Van der Staaij (SGP) vragen aandacht voor minderheden die worden belaagd vanwege hun geloof. Koenders vindt het ook belangrijk dat mensen hun geloof vrij kunnen belijden. Hij deelt ook de zorgen van Voordewind over de sterk toenemende haat jegens vrouwen. Daarnaast staan, tot tevredenheid van Sjoerdsma, de rechten van lhbt's en de veiligheid van journalisten prominent op de agenda.

Toekomstbestendigheid is belangrijk

Nederland kan niet alleen de waan van de dag volgen, vindt de minister, maar moet ook vooruit denken en investeren in buitenlands beleid. Ten Broeke is blij dat het accent daarbij ligt op internationale waardebescherming. Hij vraagt het kabinet wel om bij de financiering van toekomstige missies meer rekening te houden met de onvoorspelbaarheid van internationale crises. Van Bommel vraagt om een onderzoek zodat er lessen geleerd kunnen worden over de militaire strijd tegen het terrorisme. Om in de toekomst de energieafhankelijkheid van Rusland te verminderen, pleit Van Ojik (GroenLinks) voor meer inzet op hernieuwbare energie.

De Kamer sprak eerder over de begroting op 18 november. Zij stemt op 25 november over de ingediende moties. Over de begroting wordt op een later moment gestemd.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.