Misstanden bij hulporganisaties aangepakt

13 juni 2018, debat - Minister Kaag (Ontwikkelingssamenwerking) heeft maatregelen genomen na seksueel misbruik en andere misstanden bij hulporganisaties. De Kamer gaat daarover met haar in debat.

Medewerkers van Oxfam Groot-Brittannië organiseerden op Haïti seksfeesten met minderjarige prostituees bij de hulpverlening na de aardbeving in 2010. Na berichten hierover in de media kwamen nog andere verhalen over misstanden bij ngo's naar buiten.

Moreel verwerpelijk. Dat is het oordeel van alle woordvoerders over de misstanden bij hulporganisaties. Haïti is een harde les, vindt ook de minister. Zij benadrukt het belang van zero tolerance voor dergelijke gebeurtenissen.

Tegelijkertijd moeten we blijven zien dat er nog steeds geweldige resultaten door de hulporganisaties worden bereikt, zegt Kaag. Het werk gebeurt volgens haar vaak onder zeer moeilijke omstandigheden en veelal door mensen uit het betreffende land zelf.

Maatregelen

Minister Kaag is bezig met diverse maatregelen om te voorkomen dat Nederlands geld naar foute hulporganisaties en projecten gaat:

  • een humanitair paspoort om te voorkomen dat veroordeelde personen elders weer aan de slag kunnen

  • een grotere rol voor toezichthouder Centraal Bureau Fondsenwerving

  • aanscherping van toetsingsprocedures en subsidiekaders

  • een meldplicht voor vermoedens van ernstige (seksuele) misdragingen en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag

  • de mogelijkheid om middelen geheel of gedeeltelijk terug te vorderen

De noodzaak van deze maatregelen wijst volgens Van Weerdenburg (PVV) op een totaal moreel faillissement van de hulpindustrie.

Becker (VVD) is blij met de maatregelen van de minister, maar zij betreurt het dat het niet mogelijk is gebleken om het hulpgeld terug te vorderen. Bij het niet melden van ernstige misstanden moet de subsidierelatie worden gestopt, vindt Öztürk (DENK). Die maatregel kan worden getroffen, reageert Kaag, maar een overtreding van één medewerker mag niet leiden tot straf voor de hele organisatie.

Van den Hul (PvdA) vindt het belangrijk dat de meldingsbereidheid toeneemt en is daarom blij met het voorgestelde meldpunt. Maar om het probleem van seksueel misbruik met wortel en tak uit te roeien is het volgens haar nodig om de structurele machtsongelijkheid tussen mannen en vrouwen aan te pakken.

Elk grensoverschrijdend gedrag moet kunnen worden gemeld, zegt de minister. Ook lokale mensen moeten het gevoel hebben dat ze gehoord worden. Bij een meldpunt staat voor haar voorop dat er sprake is van vertrouwelijkheid, toegankelijkheid, geloofwaardigheid en effectiviteit.

Controle

Een betere controle moet voorkomen dat seksuele wanpraktijken voortwoekeren, zegt Diks (GroenLinks). Bouali (D66) benadrukt daarbij wel dat maatregelen niet zo mogen uitpakken dat hulporganisaties hun werk niet meer kunnen doen, want dat gaat ten koste van hulpbehoevenden. We moeten de gebeurtenissen niet aangrijpen om te korten op het geld voor ontwikkelingssamenwerking, voegt Kuik (CDA) toe.

Kan er meer gebeuren om misstanden bij hulporganisaties te voorkomen en aan te pakken? Becker (VVD) en Kuik (CDA) suggereren om verrassingsbezoeken te brengen. Bij zulke bezoeken is het volgens de minister te makkelijk om mensen om de tuin te leiden. Zij ziet meer in haar opdracht aan ambassades om dit punt stelselmatig mee te nemen bij bezoeken aan projecten.

De Kamer stemt op 19 juni over de ingediende moties.

zie ook

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk debatten terug via Debat Gemist