Minder rechten voor afsplitsers

7 december 2016, Reglement van Orde - Kamerleden die zich afsplitsen van fracties, krijgen minder geld voor hun personele ondersteuning. Ook worden hun spreektijden ingekort. Daarmee moet afsplitsing minder aantrekkelijk worden.

In de afgelopen Kamerperiode splitsten acht Kamerleden zich af van de fractie waarin zij werden gekozen. Het aantal fracties steeg hierdoor van elf naar zeventien.

Een werkgroep onder leiding van SGP'er Bisschop heeft advies uitgebracht over hoe moet worden omgegaan met afsplitsingen. Op basis daarvan stelt het Presidium, het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer, voor om het Reglement van Orde aan te passen. In vergelijking met "gewone" fracties krijgen afsplitsingen in de toekomst minder geld voor personele ondersteuning en minder spreektijd in debatten.

Versnippering

Door afsplitsingen wordt het er niet duidelijker op voor de kiezer, denkt Van Nispen (SP), wat de democratie geen goed doet. Kamervoorzitter Arib zegt dat burgers niet begrijpen dat de Kamer ondertussen uit zeventien fracties bestaat.

Versplintering leidt tot (te) veel sprekers in debatten, betogen Amhaouch (CDA), Beertema (PVV) en Veldman (VVD). De Kamer kan hierdoor volgens hen moeilijker functioneren.

Grondwet

"De leden stemmen zonder last." Verschillende afsplitsers halen artikel 67 van de Grondwet aan dat de onafhankelijkheid van Kamerleden regelt. Het ontmoedigen van afsplitsing versterkt volgens hen de "dwangbuis" van de fractiediscipline. En kunnen afsplitsers hun parlementaire taken nog wel goed uitvoeren als hun personele ondersteuning en spreektijden worden ingeperkt?

  • Onafhankelijk Kamerlid Klein: afsplitsers worden bij voorbaat monddood gemaakt

  • Kuzu (GrKÖ): kritische Kamerleden worden kaltgestellt

  • Onafhankelijk Kamerlid Houwers: het is ongewenst als Kamerleden werknemers van hun partij worden

Aan het persoonlijke mandaat op basis van de Grondwet wordt niet getornd, benadrukt Bisschop. De constitutionele rechten van afgesplitste Kamerleden blijven volgens hem intact.

Het is terecht dat afsplitsingen in de toekomst anders behandeld worden dan gewone fracties, betoogt Van der Staaij (SGP), omdat afgesplitste Kamerleden geen democratisch mandaat hebben. De meeste Kamerleden komen "met de lijst mee" de Kamer in, zegt Van Meenen (D66). Kamerleden moeten de kiezers vertegenwoordigen en niet zichzelf, zo sluit Maij (PvdA) zich daarbij aan.

Commissie-stiekem

Tot nu toe mogen alle fractievoorzitters zitting nemen in de commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD), ook wel bekend als de commissie-stiekem. De voorzitter van de CIVD, VVD-fractievoorzitter Zijlstra, wil dit veranderen. In de volgende Kamerperiode zouden slechts de voorzitters van de vijf grootste fracties lid mogen worden, eventueel aangevuld met twee extra fractievoorzitters.

Een kleinere CIVD kan sneller en gemakkelijker inspelen op actualiteiten en de kans op het lekken van staatsgeheime informatie wordt kleiner. Onder anderen Veldman, Maij en Van der Staaij steunen daarom Zijlstra's voorstel. Kuzu zet echter vraagtekens bij het beperken van het lidmaatschap van de CIVD: komt dat niet vooral voort uit onterechte twijfels over de loyaliteit van Denk?

De Kamer stemt op 13 december over de voorgestelde wijziging van het Reglement van Orde en de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.