Mee- en tegenvallers in Najaarsnota

16 december 2015, debat - De Kamer bespreekt met minister Dijsselbloem (Financiën) de Najaarsnota 2015, waarin mee- en tegenvallers voor het lopende begrotingsjaar worden toegelicht.

Het begrotingstekort wordt 0,1 procentpunt hoger dan eerder verwacht. Sommige begrotingsposten vallen hoger uit, zoals de uitgaven voor de opvang van asielzoekers en de EU-afdracht. Maar daar staan meevallers bij onder andere zorg en sociale zekerheid tegenover. CDA'er Omtzigt zet vraagtekens bij het compenseren van tegenvallers door meevallers: dit is slecht voor de begrotingsdiscipline. Maar volgens de minister past dit gewoon in het trendmatig begrotingsbeleid. Hij wijst erop dat slechts twee begrotingen worden overschreden: Wonen en Rijksdienst en Veiligheid en Justitie.

Economie herstelt, maar werkloosheid blijft hoog

De economische groei komt in zowel 2015 als 2016 uit boven de 2%. Er zijn grote stappen gezet, zegt Harbers (VVD), die er mede voor hebben gezorgd dat Nederland de triple A-status heeft teruggekregen. De economie groeit ondanks en niet dankzij het kabinetsbeleid, stelt Van Dijck (PVV). Omtzigt, Koolmees (D66) en Merkies (SP) wijzen erop dat de werkloosheid erg hoog blijft. Dat komt volgens Nijboer (PvdA) doordat de investeringen in Nederland relatief laag zijn. Wat doet de regering om die te verhogen? De overheid heeft geen budgettaire ruimte voor eigen investeringen in bijvoorbeeld infrastructuur, zegt Dijsselbloem. Wel stimuleert de regering het bedrijfsleven om meer uit te geven aan onderzoek en ontwikkeling.

Discussie over dekking hogere uitgaven asielopvang

De eerstejaarsopvang van asielzoekers wordt betaald uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking (OS). De hogere asieluitgaven tasten het OS-budget tot en met 2020 aan, stelt Merkies vast, waardoor er minder geld overblijft voor hulp aan arme landen. De regering komt niet aan de lopende OS-programmalijnen, aldus Dijsselbloem. De asieluitgaven worden gehaald uit de stijging van het OS-budget door de economische groei. De stijgende uitgaven maken volgens Harbers de noodzaak om de asielinstroom te beteugelen duidelijk. Van Dijck wil eigenlijk helemaal geen "geld van de Nederlandse belastingbetaler" uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking en asielopvang.

Lagere uitgaven zijn niet altijd positief

Meevallende uitgaven zijn in principe goed nieuws, maar dat geldt volgens verschillende woordvoerders niet voor alle begrotingsposten. Dat er bij Defensie geld overblijft, zo stellen Omtzigt en Koolmees, betekent dat het materieel veroudert en dat er achterstallig onderhoud ontstaat. Extra geld voor de krijgsmacht moet wel tot besteding komen, zegt Harbers. Er wordt gewerkt aan verbetering van de investeringsplanning, zo verzekert Dijsselbloem. Nijboer betreurt het dat de uitgaven aan de kinderopvangtoeslag lager uitvallen dan verwacht, omdat deze toeslag een middel is om arbeidsparticipatie en emancipatie te stimuleren. De regering maakt de begroting om maatschappelijke doelen te realiseren, aldus de minister.

De Kamer stemt 17 december over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.