Machtigingswet oprichting Invest-NL

15 mei 2019, wetsvoorstel - Invest-NL moet maatschappelijk gewenste investeringen mogelijk gaan maken. De Kamer debatteert met de ministers Wiebes (Economische Zaken) en Hoekstra (Financiën) over de oprichting van deze nieuwe financierings- en ontwikkelingsinstelling.

Energie, verduurzaming, mobiliteit, voedsel en digitalisering van de industrie. Op deze terreinen zijn transities nodig. Als de markt zelf onvoldoende voorziet in de financiering daarvan, moet Invest-NL in dat gat gaan springen. De financierings- en ontwikkelingsinstelling richt zich daarnaast op maatschappelijke domeinen als zorg, veiligheid en onderwijs.

Invest-NL wordt een zelfstandige privaatrechtelijke organisatie met de Nederlandse Staat als enige aandeelhouder en gaat zich onder meer met de volgende zaken bezighouden:

  • groei van start-ups en scale-ups naar grotere ondernemingen

  • bevordering van export en buitenlandse investeringen

  • ondersteuning van bedrijven bij het internationaal vermarkten van producten

  • uitvoering van subsidieregelingen voor rekening en risico van het Rijk

Focus en bandbreedte

We moeten voorkomen dat Invest-NL een vergaarbak wordt, benadrukt Van der Lee (GroenLinks). Zijn pleidooi om te focussen op energietransitie, duurzaamheid en financiering van mkb, start-ups en scale-ups krijgt bijval van Sjoerdsma (D66) en Amhaouch (CDA).

De taken en bevoegdheden van Invest-NL zijn breed omschreven, stelt Stoffer (SGP) vast. Het is in zijn ogen goed dat de organisatie op afstand van de politiek wordt geplaatst. Maar dan moet de bandbreedte waarbinnen die kan opereren, vooraf duidelijk worden bepaald. Tegelijkertijd moet er wel ruimte blijven om het beleid na verloop van tijd aan te passen, reageert minister Wiebes.

Graus (PVV) heeft gemengde gevoelens over Invest-NL. De financiering van het mkb wordt makkelijker, maar de nadruk op energietransitie en verduurzaming baart hem zorgen. Er gaat daardoor veel geld naar het voorkomen van klimaatverandering, terwijl volgens de PVV'er niet bewezen is dat die door de mens veroorzaakt wordt.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Bedrijven die financiering krijgen van Invest-NL, betoogt Moorlag (PvdA), moeten aan wettelijke regels voldoen, bijvoorbeeld over arbeidsomstandigheden. Minister Hoekstra begrijpt die wens, maar wil de lat voor start-ups tegelijkertijd niet te hoog leggen. Ook wil hij Invest-NL niet onnodig opzadelen met veel controletaken: het moet proportioneel zijn.

Zowel Van der Lee (GroenLinks) als Futselaar (SP) wil dat bedrijven voldoen aan de internationale OESO-normen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Maar minister Hoekstra bepleit terughoudendheid van de politiek bij staatsdeelnemingen als Invest-NL. Ook ziet hij niets in Futselaars voorstellen om de externe inhuur te beperken en de balkenendenorm toe te passen op bestuurders.

Marktfalen

Invest-NL moet een aanvulling zijn en niet de markt verstoren, zegt Sjoerdsma (D66). Daarom zou bij elke financiering volgens Veldman (VVD) goed bekeken moeten worden of er daadwerkelijk sprake is van marktfalen.

Soms moet de overheid een zetje geven, zegt Wiebes, en zo het marktfalen oplossen. Als de overheid als publieke partij meedoet, trekt dat volgens de minister vaak private partijen over de streep. Invest-NL kan er dan weer uit stappen.

Revolverend fonds

De overheid steekt 1,7 miljard euro aan kapitaal in Invest-NL. De bedoeling is dat het een revolverend fonds wordt: het uitgeleende geld moet terugkomen zodat het weer beschikbaar komt voor nieuwe leningen. Amhaouch (CDA) concludeert dat er andere revolverende fondsen zijn met vergelijkbare doelen. Hij suggereert te onderzoeken of die bij Invest-NL ondergebracht kunnen worden, zodat er één loket ontstaat.

Omdat Invest-NL een revolverend fonds is, moeten investeringen volgens Veldman (VVD) een positief rendement hebben. Kijk daarbij niet alleen naar het financiële maar ook naar het maatschappelijke rendement, suggereert Moorlag (PvdA).

De Kamer stemt op 21 mei over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk debatten terug via Debat Gemist