Kamer rondt behandeling begroting Binnenlandse Zaken af

31 oktober 2019, begroting - Staatssecretaris Knops reageert op de vragen die de Kamer gesteld heeft over de begroting van Binnenlandse Zaken.

Hoewel we in een land wonen "waar het in essentie goed geregeld is", zijn er volgens staatssecretaris Knops altijd verbeteringen van het democratisch bestel en het openbaar bestuur mogelijk. Hij reageert op de voorstellen die de woordvoerders daarvoor gedaan hebben tijdens de begrotingsbehandeling.

Democratie

De staatssecretaris vindt het zorgelijk dat burgers dreigen af te haken omdat zij zich niet vertegenwoordigd voelen. Het kabinet gaat daarom aan de slag met de adviezen van de Staatscommissie parlementair stelstel. Daarnaast komt het met een wetsvoorstel om de Eerste Kamerverkiezingen te veranderen. Knops verzekert Bisschop (SGP), die vreest voor de gevolgen voor kleinere fracties, dat kleinere partijen zijn aandacht zullen hebben.

Sneller (D66) wil de ongeschreven vertrouwensregel over het opstappen van bewindslieden vastleggen in het staatsrecht. Knops zegt toe dat hij dit wil meenemen in de studie naar kabinetsformaties die het kabinet gaat doen.

Baudet (FvD) vraagt het kabinet om ook stemlokalen op kazernes in te richten, zodat militairen die de kazerne niet kunnen verlaten toch kunnen stemmen.

Openbaar bestuur

Het openbaar bestuur moet met zijn tijd meebewegen, anders functioneert het niet, stelt de staatssecretaris. Een instrument om burgers actief te betrekken bij het bestuur is het right to challenge, zegt Den Boer (D66). Knops vindt het een goed principe om mensen zeggenschap te geven. Maar het kabinet kan er wel wat meer aan doen, vindt Van der Molen (CDA).

Van Raak (SP) denkt dat mensen helemaal niet zitten te wachten op deze manier van invloed. Hij ziet meer in een correctief bindend referendum als correctiemechanisme, waarvoor hij dan ook een initiatiefwetsvoorstel heeft gemaakt.

Verschillende woordvoerders hebben zorgen over gemeenten die vanwege de begrotingssystematiek geld tekortkomen, terwijl het Rijk op zich een goed gevulde schatkist heeft. Het kabinet werkt aan een oplossing, verzekert de staatssecretaris.

Het is goed dat het systeem voor de lange termijn verandert, zegt Van der Molen (CDA), maar ook voor de korte termijn is een oplossing nodig, want in 2020 hebben de gemeenten een probleem. Ook Kuiken (PvdA) en Van der Graaf (ChristenUnie) vinden dat de tijd dringt. Knops zegt dat hij zijn best zal doen, maar geen beloften wil doen die hij niet waar kan maken.

Özütok (GroenLinks) vraagt aandacht voor de ondermijning van de integriteit van het openbaar bestuur door de georganiseerde criminaliteit. Voor wethouders is er de basistoets integriteit, zegt Knops, en een vog (verklaring omtrent het gedrag) wordt verplicht.

Diversiteit

Iedereen die mee wíl doen, moet mee kúnnen doen. Knops vindt het belangrijk dat het Rijk een divers personeelbestand heeft en inclusief is: iedereen moet zich gewaardeerd en geaccepteerd voelen.

Ook politieke functies in het bestuur moeten toegankelijk zijn voor een brede groep. Daar zet het kabinet zich voor in, zegt Knops, maar dat is niet alleen zijn verantwoordelijkheid, maar ook die van politieke partijen.

Bosma (PVV) constateert dat PVV'ers vanwege hun politieke voorkeur moeilijk aan een baan kunnen komen. Volgens Knops mag iemands politieke voorkeur geen punt zijn zolang het je functioneren maar niet in de weg staat. Öztürk (DENK) vindt juist dat iemand die racistisch is of discrimineert niet in het openbaar bestuur zou mogen werken.

Digitalisering

Digitalisering komt in een golf over ons heen, of we dat nou willen of niet, zegt Middendorp (VVD). Hij is daarom blij dat de staatssecretaris onderstreept dat digitale dienstverlening heel belangrijk is in de toekomst. Onafhankelijk Kamerlid Van Kooten roept op een voorbeeld te nemen aan de online democratie van Estland.

Maar niet iedereen kan meekomen en is digivaardig, zegt Krol (50PLUS). Ook Özütok (GroenLinks) benadrukt dat de digitale overheid voor alle inwoners toegankelijk moet zijn. Dat is daarom een speerpunt van ons beleid, reageert Knops: het gebruiksgemak moet groot zijn en de toegang laagdrempelig.

De Kamer sprak eerder over de begroting op 29 oktober 2019. Staatssecretaris Knops vervangt minister Ollongren wegens ziekte. De Kamer stemt op dinsdag 5 november over de ingediende moties en op 3 december 2019 over de begroting.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist