Kamer rondt begroting Defensie af

17 november 2022, begroting - Minister Ollongren en staatssecretaris Van der Maat van Defensie reageren op vragen van de Kamer over de begroting van hun ministerie.

Dit is een historische begrotingsbehandeling, betoogt minister Ollongren. Nederland doet de grootste investering (structureel 5 miljard extra) in de krijgsmacht sinds de Koude Oorlog, terwijl er in Europa een oorlog woedt. We gaan van krimp naar groei, van bezuinigen naar investeren.

Oekraïne

We moeten eensgezind zijn in onze steun aan Oekraïne om zich te verdedigen tegen Rusland, zegt Ollongren. De herovering van gebieden laat zien dat dit tot succes leidt.

Houdt de regering de Kamer wel goed op de hoogte van de steun aan Oekraïne? Van Dijk (SP) heeft daar twijfels over op basis van een artikel in EW. Nederland volgt de lijn van veel andere NAVO-landen, zegt Ollongren. De Kamer wordt wel degelijk geïnformeerd, benadrukt ze, maar niet altijd in het openbaar. We moeten de vijand namelijk niet wijzer maken dan noodzakelijk is.

NAVO

Moet de NAVO-norm dat landen 2% van hun nationaal inkomen aan defensie uitgeven, in een wet worden vastgelegd? Stoffer (SGP) is daar voorstander van, zodat voorkomen wordt dat het budget over een aantal jaar weer gaat dalen. Een wettelijke vastlegging is volgens Ollongren niet nodig, maar we moeten er wel voor zorgen dat de financiering van defensie meerjarig stabiel is.

Een uitzending van Zembla is voor Fritsma (PVV) en Van Haga (Groep Van Haga) reden om te denken dat Ollongren bewust een NAVO-rapport heeft achtergehouden dat kritisch was over Nederland. Daardoor heeft de Kamer haar controlerende taak volgens hen niet kunnen uitvoeren. Ze zeggen daarom het vertrouwen in de minister op.

We konden de informatie pas openbaar maken toen die niet meer vertrouwelijk was, reageert Ollongren. Bovendien beschikte de Kamer al wel over eerdere NAVO-rapporten, waarin vergelijkbare conclusies stonden.

Europese samenwerking

Het is belangrijk dat Europese landen zelf voor hun veiligheid kunnen zorgen, zegt Ollongren. Daar is Hammelburg (D66) het mee eens. We moeten er volgens hem rekening mee houden dat de Verenigde Staten in de toekomst andere militaire prioriteiten stellen, en dan wellicht minder nadruk leggen op Europa.

De invasie van Oekraïne laat zien dat Europese veiligheid geen gegeven is, betoogt Koekkoek (Volt). Europa is volgens haar gebaat is bij zo veel mogelijk controle over de toeleveringsketen voor luchtverdedigingssystemen. Bij de keuze van systemen zou daarom de Europese strategische autonomie zwaar moeten meewegen.

Personeel

Regionale werving, bindingspremies, de VeVa-premie, stageplekken, het Defensity College. Staatssecretaris Van der Maat noemt diverse voorbeelden van hoe wordt geprobeerd om meer mensen te interesseren in een baan bij Defensie en het personeelstekort aan te pakken.

Een andere manier om specifiek jongeren aan te trekken is het Dienjaar Defensie. Daar is Segers (ChristenUnie) blij mee, maar bureaucratische regels en een beperkte capaciteit zouden volgens hem geen belemmering mogen vormen om zich aan te melden.

De koopkracht van defensiepersoneel met de laagste inkomens staat onder druk door de hoge inflatie, stelt Kuzu (DENK) vast. Kan er voor hen niet meer bij? In de nieuwe cao hebben we flink extra geld beschikbaar gesteld, zegt de staatssecretaris. Daarnaast komt er nog een vernieuwing van het toelagemodel.

Materieel en industrie

Nederland moet de wapenindustrie durven omarmen, zo zei de minister bij een debat van Het Financieele Dagblad. Valstar (VVD) is daar positief over, maar spoort de bewindslieden wel aan om dit ook in de praktijk te brengen. Defensie heeft wapens en wapensystemen nodig, zegt de staatssecretaris. Hij is het ermee eens dat de defensie-industrie uit het verdomhoekje zou moeten bij financiële instellingen.

De oorlog in Oekraïne laat zien hoe belangrijk oorlogsvoering op zee is, stelt Eppink (JA21) vast. Hij beklemtoont daarom dat de marine in de modernisering van de strijdkrachten niet vergeten mag worden.

Hoe staat het met de vervanging van de Nederlandse onderzeeboten en het betrekken van Nederlandse bedrijven daarbij? Verschillende woordvoerders vragen hiernaar. Boswijk (CDA) waarschuwt voor het ontstaan van een "capability gap": we moeten voorkomen dat we straks wel personeel hebben maar geen boten.

Werven die de onderzeeërs willen bouwen, zo legt de staatssecretaris uit, worden ook beoordeeld op het betrekken van Nederlandse bedrijven bij de ontwikkeling, de bouw en het onderhoud. Dat er een capability gap ontstaat, is volgens hem inderdaad een risico waarmee we rekening moeten houden.

De eerste termijn van het debat over de begroting vond plaats op 16 november. De Kamer stemt op 22 november over de tijdens het debat ingediende moties en in de week van 6 december over de begroting.

Zie ook: