Kamer hekelt NVWA-optreden fipronilcrisis

24 augustus 2017, debat - De NVWA heeft de fipronilcrisis niet adequaat aangepakt, vindt de Kamer. Volgens staatssecretaris Van Dam (Landbouw) en minister Schippers (Volksgezondheid) was het optreden goed, maar de communicatie minder.

In november 2016 kwam bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de eerste tip binnen over het ongeoorloofd gebruik fipronil in pluimveebedrijven. Grashoff (GroenLinks) vindt het onbegrijpelijk dat toen geen steekproeven zijn genomen. Ook op het Belgische waarschuwingssignaal in juni 2017 reageerde de autoriteit te traag, vindt Dik (ChristenUnie). En waarom is de sector niet eerder ingelicht, vraagt Bisschop (SGP).

De NVWA heeft, los van de communicatie, gehandeld zoals je mag verwachten, beweren de bewindslieden. Zo is de toezichthouder direct een strafrechtelijk onderzoek gestart, zegt Schippers, maar daardoor kon de sector helaas nog niet worden geïnformeerd.

NVWA in verbetertraject

Het falende optreden van de NVWA verbaast Sazias (50PLUS) niet: zij moet steeds meer taken uitvoeren met steeds minder mensen. Door almaar te bezuinigen op de NVWA hebben wij de nationale waakhond aan de ketting gelegd, zegt Futselaar (SP). Graus (PVV) roept al jaren dat er dringend kwaliteit en personeel bij moet.

Volgens Schippers zit de NVWA niet voor niets in een verbetertraject: de organisatie worstelt nog steeds met overgangsproblemen van recente fusies. Van Dam wijst erop dat dit kabinet juist fors extra heeft geïnvesteerd in de organisatie.

Naar aanleiding van de fipronilaffaire start oud-minister Sorgdrager een breed onderzoek, waarbij zij onder andere kijkt naar het bedrijfsleven, de controlemechanismen en het functioneren de overheid en de NVWA. Dat zal waarschijnlijk ook leiden tot verbetermaatregelen.

Zelfcontrole door de sector

CDA en VVD hebben viezigheid aan hun handen, zegt Ouwehand (PvdD), want deze partijen vonden dat de sector zelf controle kon uitoefenen en hebben daarom de NVWA uitgekleed. Voedselveiligheid controleren is een taak van de overheid en niet van de sector, vindt ook Graus.

Volgens Kuiken (PvdA) zijn pluimveeboeren deels zelf verantwoordelijk voor de ontstane problemen vanwege hun zelfreguleringsmechanisme. Dat mechanisme heeft gefaald, geeft Van Dam toe. Hij is het eens met Van Veldhoven (D66), die stelt dat de samenwerking tussen sector en NVWA en overheid beter moet.

Steun voor de ondernemers

De Nederlandse overheid moet een voorbeeld nemen aan de Belgische, die de getroffen boeren veel beter ondersteunt, vinden Geurts (CDA) en Dik. In hoeverre kan de overheid de boeren financieel tegemoetkomen als de problemen zijn ontstaan door nalatigheid van de NVWA, vraagt Hiddema (FvD).

De overheid kan de schade voor de ondernemers niet compenseren, zegt Van Dam, omdat zij dan alle schade van dit soort fraudegevallen moet compenseren. Wel heeft hij verschillende maatregelen genomen om te voorkomen dat pluimveebedrijven in betalingsproblemen komen.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk het debat terug via Debat Gemist