Kamer bespreekt Wet geweldsaanwending opsporingsambtenaren

14 oktober 2019, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over een wetsvoorstel waarmee een kader voor het gebruik van geweld door opsporingsambtenaren wordt vastgelegd.

Als een politieagent geweld heeft gebruikt dat past bij de uitoefening van zijn taak en de regels van de Politiewet, is hij niet strafbaar. Maar als hij de geweldsinstructie heeft overtreden, kan hij daarvoor worden vervolgd zonder dat hij als verdachte van een strafbaar feit hoeft te zijn aangemerkt. Dit regelt Grapperhaus in zijn wetsvoorstel.

Als uit een feitenonderzoek blijkt dat een agent conform de regels geweld heeft toegepast, dan volgt geen strafrechtelijk onderzoek. Als daarover getwijfeld wordt, dan wordt het feitenonderzoek gesloten en volgt een regulier strafrechtelijk onderzoek. Grapperhaus benadrukt dat opsporingsambtenaren ook tijdens het feitenonderzoek mogen zwijgen om te voorkomen dat zij meewerken aan hun eigen veroordeling.

Strafuitsluitingsgrond en strafbaarstelling

Agenten stappen naar voren als burgers een stap achteruit kunnen zetten. Helder (PVV) geeft aan dat agenten hun werk vaak in moeilijke omstandigheden moeten doen. Maar bij dat geweldsmonopolie van de overheid hoort een grote verantwoordelijkheid, voegt Groothuizen (D66) toe.

Van den Berge (GroenLinks) benadrukt dat agenten vooraf goed op de hoogte moeten zijn van de geweldsinstructie. Agenten mogen door dit wetsvoorstel niet angstiger worden om geweld toe te passen, zegt Van der Staaij (SGP). De minister is daar niet bang voor. Hij wijst op de grote professionaliteit van de Nederlandse politie.

Van Dam (CDA) wil voorkomen dat het Openbaar Ministerie een agent gaat vervolgen voor het niet opvolgen van de geweldsinstructie én voor een algemeen geweldsdelict, bijvoorbeeld mishandeling. Dat is ook niet de bedoeling, zegt de minister, want het nieuwe delict, overtreding van de geweldsinstructie, is juist afgestemd op de bijzondere positie van opsporingsambtenaren. Hij is ervan overtuigd dat het OM daar rekening mee zal houden.

Eén rechtbank

Goed dat dit soort zaken allemaal door één rechtbank zullen worden behandeld, vindt Yeşilgöz (VVD). Zij wil dat er snel mee van start kan worden gegaan.

Grapperhaus zegt dat zaken tegen opsporingsambtenaren specifieke deskundigheid vragen in de regels voor geweldsgebruik, de training van opsporingsambtenaren daarin en de praktijk van het politiewerk. Daarom wil hij dat zulke zaken getoetst worden door een rechter die er meer dan gemiddelde ervaring mee heeft.

Evaluatie

Een goed idee. Dat is Grapperhaus' oordeel over het verzoek van Groothuizen (D66) om de wet na vier jaar te evalueren. Van den Berge (GroenLinks) vraagt ook aandacht voor berichten over intimidatie, discriminatie en de interne sfeer bij de politie. Het is niet uitgesloten dat dat een van de onderwerpen van de evaluatie zal zijn, reageert de minister.

De Kamer stemt op 29 oktober over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist