Kamer bespreekt Wet gebruik passagiersgegevens

11 maart 2019, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over de Wet gebruik van passagiersgegevens voor de bestrijding van terroristische en ernstige misdrijven.

De wet, die voortvloeit uit een Europese richtlijn, verplicht vliegmaatschappijen om de persoonsgegevens van passagiers door te geven aan de zogenoemde Passagiersinformatie-eenheid Nederland (Pi-NL). Dat moet een bijdrage leveren aan het voorkomen en opsporen van terroristische misdrijven en ernstige criminaliteit.

Het is een noodzakelijke, proportionele en effectieve wet, die uitgebreide waarborgen voor de bescherming van de privacy bevat, meent de minister.

Het land voor de burgers veilig houden is de belangrijkste taak van de overheid, zegt Laan (VVD). Zij denkt dat de wet daaraan kan bijdragen. Daar is De Graaf (PVV) het mee eens, hoewel hij er de voorkeur aan geeft dat Nederland gewoon weer de eigen grens weer gaat bewaken.

Nut en noodzaak

De wet is een forse inbreuk op de privacy van alle mensen die met het vliegtuig reizen, erkent Van Dam (CDA), maar het beschermen van het land tegen terrorisme en zware criminaliteit maakt het noodzakelijk. Hij wijst op het grote aantal waarborgen tegen misbruik van de gegevens.

"De hooiberg wordt groter gemaakt in de hoop dat er dan spelden te vinden zijn." Van Nispen (SP) vraagt naar het nut van de opslag van gegevens van miljoenen onverdachte mensen. De vraag naar proportionaliteit en effectiviteit is onvoldoende beantwoord, vindt ook Buitenweg (GroenLinks).

Grondrechtenhandvest

Het Europees Hof van Justitie heeft eerder een streep gehaald door een PNR-overeenkomst (passenger name record) van de EU met Canada, omdat die strijdig is met het Europese grondrechtenhandvest. Omdat die overeenkomst lijkt op de richtlijn die nu aan de orde is, denkt Buitenweg (GroenLinks) net als de Raad van State dat ook de richtlijn op bezwaren van het Hof zal stuiten.

Ook Groothuizen (D66) vreest voor strijdigheid met het EU-grondrechtenhandvest, maar hij wijst er tegelijkertijd op dat het nu eenmaal verplicht is om Europese richtlijnen in Nederlandse wetgeving op te nemen.

Minister Grapperhaus heeft de kritiek van de Raad van State op de richtlijn bij de Europese Commissie aan de orde gesteld, maar de Commissie heeft aangegeven de richtlijn niet te zullen aanpassen. Hij benadrukt dat Nederland verplicht is om de richtlijn in een wet vast te leggen. Als dat niet spoedig gebeurt, dreigt bovendien een boete, aldus de minister.

Vluchten binnen Europa

De Europese richtlijn gaat over vluchten van en naar landen buiten Europa. De minister kiest er in de wet voor om de richtlijn ook voor vluchten binnen Europa van toepassing te verklaren. Dat vinden alle lidstaten wenselijk, betoogt Grapperhaus. Hij wijst erop dat vluchten binnen Europa de meeste hits en alerts opleveren.

Kijk na drie jaar of het verzamelen van passagiersgegevens van vluchten binnen Europa echt zinvol is geweest, stelt Groothuizen (D66) voor. Van Nispen (SP) wil de hoeveelheid verzamelde data zo beperkt mogelijk houden en de richtlijn sowieso alleen voor vluchten van en naar landen buiten Europa van toepassing laten zijn.

Pi-NL

De Persoonsinformatie-eenheid Nederland (Pi-NL), die de passagiersinformatie gaat verzamelen en verwerken, wordt bij de Koninklijke Marechaussee ondergebracht. Grapperhaus benadrukt dat veel aandacht is besteed aan de aansluiting van Pi-NL op de opsporingsinstanties, zodat de gegevensuitwisseling goed kan verlopen.

Laan (VVD) zegt vertrouwen te hebben in een correcte en professionele uitvoering, maar dringt wel aan op het oplossen van de personeelstekorten bij de marechaussee. De Pi-NL wordt een zelfstandige unit binnen de marechaussee, reageert Grapperhaus, en krijgt voldoende budget toegewezen.

De Kamer stemt op 19 maart over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist