Kamer bespreekt werkwijze NCTV

15 juni 2021, debat – De Kamer debatteert met minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid over de werkwijze van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.

"De NCTV beschermt Nederland tegen bedreigingen die de maatschappij kunnen ontwrichten. Samen met zijn partners binnen overheid, wetenschap en bedrijfsleven zorgt de NCTV ervoor dat de Nederlandse vitale infrastructuur veilig is én blijft." Zo staat het op de website van de organisatie. Een kritisch artikel in NRC gaf inzicht in de manier waarop de NCTV die taken vervult.

Bevoegdheden

De NCTV is geen veiligheidsdienst, maar speelt daar wel voor, zegt Azarkan (DENK). Hij hekelt de bemoeienis met strafrechtelijke vervolging, de "gebrekkige kwaliteit" van de analyses en het ontbreken van toezicht. De dienst heeft jarenlang stiekem burgers gevolgd en persoonsgegevens verzameld en gedeeld, voegt Wassenberg (PvdD) toe.

Laat de dienst terugkeren tot zijn kerntaken, adviseert Van Nispen (SP), want Nederland heeft al het Openbaar Ministerie en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Het pad dat de minister op wil, is niet het juiste, zegt Kathmann (PvdA): de NCTV moet geen taken en bevoegdheden krijgen die bij de veiligheidsdiensten thuishoren.

Zorg ervoor dat de Autoriteit Persoonsgegevens effectief toezicht op de NCTV kan uitoefenen, bepleit Koekkoek (Volt), want door ongecontroleerde monitoring voelen mensen zich onveilig. Waarom werd onze campagneleider gevolgd door de NCTV, vraagt Simons (BIJ1) zich af. Van Meijeren (FVD) heeft de indruk dat iedereen die een bedreiging vormt voor de zittende macht wordt gevolgd.

Grapperhaus is duidelijk over de rol van de NCTV: de dienst volgt geen personen, doet geen onderzoek, tapt niet af en observeert ook niet. Wel vervult de dienst "een cruciale rol" die niet door andere partijen wordt vervuld. De NCTV is geen inlichtingendienst en mag dat ook niet worden, betoogt de minister: er komen geen bevoegdheden bij.

Wettelijke grondslag

Markuszower (PVV) benadrukt het belang van een goed functionerende NCTV, bijvoorbeeld in de bestrijding van "de afschuwelijke islamitische terreurdreiging". Met Michon (VVD) en Kuik (CDA) wil hij dat snel een juridische grondslag wordt gecreëerd voor het door de NCTV volgen van personen, bijvoorbeeld haatpredikers, op verzoek van de gemeente. Is het tijdelijk stopzetten van dit werk geen bedreiging voor de veiligheid, vraagt Bikker (ChristenUnie) zich af.

Van der Staaij (SGP) vindt het "ongelofelijk belangrijk" dat we een dienst hebben die "informatie bij elkaar harkt", maar ook voor het gebruik van openbare bronnen is een goede wettelijke grondslag nodig. De berichten over het functioneren van de NCTV doen afbreuk aan het vertrouwen dat mensen in deze organisatie moeten hebben, meent Eerdmans (JA21).

De NCTV heeft zelf aangegeven dat er een betere juridische grondslag nodig is voor het verwerken van bijzondere persoonsgegevens, reageert Grapperhaus. Hij heeft daarvoor inmiddels een wetsvoorstel gemaakt. Het toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens moet "een-op-een in elkaar steken", zegt de minister.

Werkvloer

Collega's binnen de NCTV moeten zich veilig voelen om tegenspraak te bieden, zegt Van der Werf (D66). Zij vindt het kwalijk dat door spanningen op de werkvloer adviezen zijn afgezwakt en informatie is genegeerd. Over het functioneren van de Kerneenheid Analyse is een "verontrustend beeld" ontstaan, constateert Ellemeet (GroenLinks), terwijl deze eenheid grote impact heeft op het leven van mensen.

De minister erkent dat "er van tijd tot tijd spanningen en tegenstellingen zijn geweest". De problemen die gesignaleerd zijn, worden volgens hem door de verantwoordelijk leidinggevenden op de juiste wijze bestreden.

De Kamer stemt op 22 juni over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: