Kamer bespreekt mediabegroting

16 november 2015, begroting – Waar besteedt de NPO ons geld aan? Is het voortbestaan van regionale omroepen gegarandeerd? De Kamer spreekt met staatssecretaris Dekker (Cultuur) over zijn mediabegroting.

Van Dijk (SP) en Verhoeven (D66) wijzen erop dat door de bezuinigingen bij de NPO 342 voltijdbanen vervangen door 300 tijdelijke contracten. Zij vragen of dat niet botst met het kabinetsstreven naar meer vaste banen. De NPO schrapt daarnaast Sesamstraat, Radio 6 en NPO Doc. Daarmee stuurt de publieke omroep te veel op kijkcijfers en verwaarloost hij zijn kerntaken, vindt Verhoeven. Dekker meldt dat de NPO werkt aan een toetsingskader om te bepalen of een programma voldoet aan de nieuwe kerntaken. Die houden in dat vooral informatie, educatie en cultuur wordt aangeboden en veel minder amusement.

Er zijn zorgen over de regionale omroepen

CDA'er Heerma wijst op het belang van regionale omroepen voor de controle op de regionale politiek. Hij betoogt dat zij voor hun voortbestaan afhankelijk zijn van samenwerking. Net als Van Dijk wil hij dat de staatssecretaris drempels voor die samenwerking wegneemt. Mohandis (PvdA) zoekt de oplossing in een "regelluwe zone" om experimenten met publiek-private samenwerking mogelijk te maken. Dat kan al sinds 2014, antwoordt Dekker. Volgens onafhankelijk Kamerlid Klein is nog onduidelijk hoe 5 miljoen aan bezuinigingen moet worden ingevuld. Hij vreest dat dat ten koste gaat van de redactionele bezetting. Regionale omroepen en provincies overleggen over de manier van bezuinigen, antwoordt Dekker. Hij meldt dat ze meer zullen samenwerken en dat ze de programmering zo veel mogelijk zullen ontzien.

Meer transparantie over de kosten

De publieke omroep moet voortaan per genre specificeren waaraan het geld is besteed. Daar kan Verhoeven zich in vinden. Maar hoe de NPO die verantwoording wil afleggen, vindt Elias (VVD) "wat magertjes". Bosma (PVV) pleit voor volledige transparantie. Dekker wil dat de omroep in uitzonderlijke situaties gedetailleerdere informatie levert, bijvoorbeeld de kosten per programma. Heerma stelt dat veel grote televisie-evenementen, zoals het Eurovisie Songfestival, werken met geheime contractclausules. Als dat vanwege transparantie-eisen niet meer mag, vreest hij dat deze programma's van de publieke omroep verdwijnen. Maar Dekker wil af van zulke clausules. De publieke omroep moet daar volgens hem in de onderhandelingen op aansturen.

Discussie over nieuwe diensten

De publieke omroep biedt steeds meer nieuwe diensten aan, zoals apps en betaalde internetzenders. Niet de politiek maar een onafhankelijke instantie moet kritisch bekijken welke nieuwe diensten de NPO mag leveren, stelt Mohandis. Dat zou de Autoriteit Consument & Markt kunnen zijn, denken Bosma en Verhoeven. "Een interessante gedachte", reageert de staatssecretaris, die er wel op wijst dat de uiteindelijke beslissing aan hem is. Dekker is voor een wettelijk verplichte "dienstentoets". Private partijen moeten daarmee vroegtijdig bezwaar kunnen maken tegen nieuwe diensten die de publieke omroep wil aanbieden.

Pleidooi voor journalistieke ombudsfunctie

Gebrek aan hoor- en wederhoor, geknoei in de montage, privacyschendingen. De NPO maakt te veel journalistieke missers zonder die recht te zetten, vindt Elias. Hij wil dat de publieke omroep uiterlijk 1 september 2016 een "centrale ombudsfunctie" heeft om de kwaliteit van de journalistiek te bewaken. De NPO werkt daaraan, meldt de staatssecretaris. Hij is bereid specifieke adviezen en wensen van Elias aan de publieke omroep voor te leggen. Bosma steunt Elias' idee. Via zo'n ombudsman wil hij de NPO terechtwijzen, want die heeft "Nederland consequent voorgelogen over de asieltsunami".

De Kamer stemt op 17 november over de ingediende moties en later dit jaar over de begroting.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.