Kamer bespreekt implementatie Vierde Spoorwegpakket

3 oktober 2018, wetsvoorstel - De Kamer bespreekt met staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur) wat het Vierde Spoorwegpakket betekent voor het Nederlandse spoorwegnet.

Het Vierde Spoorwegpakket bevat Europese richtlijnen en verordeningen voor het verbeteren van de concurrentie, de kwaliteit en de efficiëntie van de Europese spoorwegsector. Het pakket moet ook belemmeringen door landsgrenzen en verschillen in veiligheidsvoorschriften wegnemen.

Concurrentie op het spoor

De richtlijn bepaalt dat vervoerbedrijven vanaf 2020 het recht krijgen om toe te treden tot het spoornet in ieder EU-land. De hoofdregel is daarbij "aanbesteden, tenzij". Maar aanbesteden leidt tot verkeerde concurrentie op arbeidsvoorwaarden voor spoormedewerkers, vreest Kröger (GroenLinks). Zij wijst op berichten over misstanden bij regionale spoorbedrijven in Nederland.

Marktwerking of concurrentie op het spoor zijn geen doel op zich maar een middel voor een beter product voor de reiziger, zegt Jetten (D66). Laçin (SP) noemt het juist "te belachelijk voor woorden dat Europa zich met onze nationale situatie kan bemoeien". Volgens Van Aalst (PVV) gooien we daarmee "ons spoorsysteem in de uitverkoop".

Onderhands gunnen, zoals in Nederland gebeurt bij de NS, blijft toegestaan onder bepaalde voorwaarden. Het moet bijvoorbeeld leiden tot aantoonbare kwaliteitsverbetering of lagere kosten. Dit sluit aan bij hoe we in Nederland al concessies op het spoor verlenen, benadrukt staatssecretaris Van Veldhoven.

Een instantie moet die kwaliteitsverbetering dan wel vooraf kunnen aantonen. Amhaouch (CDA) en Ziengs (VVD) zien de Autoriteit Consument & Markt (ACM) als aangewezen partij, maar waarom is dat dan niet in de wet opgenomen? De staatssecretaris belooft te "bezien waar ze een rol voor de ACM kan inpassen".

Hoofdrailnet en regiovervoer

In 2025 wordt in Nederland een nieuwe concessie voor het hoofdrailnet gegund. Ziengs (VVD) wil dat regionale vervoerders al in 2020 toegang krijgen tot het hoofdrailnet om hun bestaande regionale lijnen er beter op te laten aansluiten.

De draagkracht van het spoorwegnet kan in gevaar komen als nieuwe aanbieders op hetzelfde spoor mogen rijden, betogen Amhaouch (CDA) en Kröger (GroenLinks), helemaal als ze alleen kiezen voor de meest rendabele lijnen. Van Veldhoven verwacht geen problemen, want lidstaten mogen de toegang tot hun spoor beperken als te veel verschillende aanbieders op één lijn willen rijden.

Internationale afspraken

Op dit moment gelden in Europese landen verschillende technische standaarden en eisen voor het treinverkeer. Straks moet een nieuwe Europese instantie deze regels harmoniseren.

Laçin (SP) betreurt het dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) daardoor haar zelfstandige rol als verlener van veiligheidscertificaten en vergunningen verliest. Het is "de zoveelste stap van eurocraten om alle vergunningverlening naar zich toe te trekken", vindt Van Aalst (PVV).

Onder anderen Jetten (D66) en Kröger (GroenLinks) juichen dezelfde standaarden in heel Europa toe, omdat het internationale treinverbindingen als alternatief voor vluchten op korte afstanden vergemakkelijkt.

De Kamer stemt op 9 oktober over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk debatten terug via Debat Gemist