Kamer bespreekt begroting Justitie en Veiligheid

20 november 2018, begroting - Hoe staat het ervoor met de rechtsstaat en de veiligheid in Nederland? De Kamer bespreekt de begroting van Justitie en Veiligheid.

Een veilige samenleving is de basis voor een prettig leven, zegt Van Oosten (VVD), die daarmee het grote belang schetst van goed justitiebeleid en van het werk van alle mensen die werkzaam zijn in de justitiële keten. De Nederlandse rechtsstaat is een groot goed dat we moeten koesteren, vindt Groothuizen (D66).

Politie

Alle woordvoerders onderschrijven het belang van een goed functionerende politie. Maar de Haagse politiewerkelijkheid staat mijlenver van de politiewerkvloer, meent Helder (PVV). Zij wil onder meer zwaardere straffen voor geweld tegen agenten en hulpverleners.

Omdat criminaliteit zich niet aan grenzen houdt, pleit Den Boer (D66) voor intensieve grensoverschrijdende politiesamenwerking. De samenwerking tussen Rotterdam en Antwerpen om ondermijning in de haven tegen te gaan, ziet zij als een voorbeeld.

Hoe kan het dat het aantal aangiften van mensenhandel daalt? Van der Staaij (SGP) pleit voor een krachtiger bestrijding van dit fenomeen. Er moet in ieder geval voor worden gezorgd dat alle meldingen op de juiste plek terechtkomen.

Werk aan verhoging van de aangiftebereidheid, adviseert Krol (50PLUS), en zorg ervoor dat mensen ook aangifte kunnen doen, bijvoorbeeld bij een speciale aangifte-agent.

Van Oosten (VVD) ergert zich aan de verwoestende invloed die drugscriminelen op wijken kunnen hebben. Hij wil ze kaalplukken en vraagt naar de mogelijkheden om contante betalingen boven bijvoorbeeld 500 euro onmogelijk te maken.

De georganiseerde drugscriminaliteit moet keihard worden aangepakt, meent ook Buitenweg (GroenLinks), maar het zijn vooral de loopjongens die gestraft worden, omdat er geen capaciteit is om door te rechercheren. Zij wil dat er meer werk wordt gemaakt van het volgen van het grote geld.

Rechtsstaat

De rechtsstaat moet goed onderhouden worden, vindt Van der Graaf (ChristenUnie). Zij maakt zich zorgen over de financiering van de rechtspraak en over de onrust over de werkdruk binnen het Openbaar Ministerie.

Ook Azarkan (DENK) is bezorgd over de conditie van de rechtsstaat. Hij vraagt de bewindslieden om een reactie op berichten over structurele overbelasting van rechters en een dreigende "collectieve burn-out" bij het Openbaar Ministerie.

Er is meer aandacht nodig voor de strafrechtketen, betoogt Van Dam (CDA). Het gaat daarbij niet altijd om geld, maar ook om het verminderen van de bureaucratie en de werkdruk. De mensen moeten meer grip op hun werk krijgen.

Van Nispen (SP) ziet weinig in de plannen van het kabinet met de rechtsbijstand. Waarom wordt er gekozen voor aanbesteding? Maar Groothuizen (D66) ziet ook veel positieve punten in de kabinetsplannen, bijvoorbeeld een voor iedereen bereikbare "juridische huisarts". Met Van Nispen (SP) benadrukt hij het belang van een goede betaling van sociaal advocaten.

Van Toorenburg (CDA) stelt de slachtoffers centraal. Zo bepleit zij een fatsoenlijke vergoeding voor slachtofferadvocaten, een goede begeleiding van slachtoffers bij de rechtbank en een woonverbod voor ex-daders in de buurt van slachtoffers of nabestaanden.

"Weg met de doofpot en het wegkijken." Kuiken (PvdA) wil dat de zwijgcultuur rond misbruik in religieuze kringen wordt doorbroken en vraagt om een meldplicht. Het moet niet aan de slachtoffers, maar aan de instanties zijn om te melden.

Van Nispen (SP) benadrukt het belang van de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Interne democratisering en meer diversiteit zou die onafhankelijkheid volgens hem kunnen versterken. Markuszower (PVV) ziet meer in gekozen rechters en officieren van justitie.

Migratie en asiel

Kom met een asielstop en pak islamitische terreur aan, zegt De Graaf (PVV). We moeten "dat vreselijke verdrag van Marrakesh" niet ondertekenen, voegt Fritsma (PVV) toe. Dat verdrag mag Nederland niet belemmeren in zijn eigen koers, zegt Azmani (VVD). Maar dat doet het wel, constateert Bisschop (SGP), want er staat in dat de ondertekenaars de maatregelen in eigen wetgeving moeten verankeren.

Baudet (FvD) wil opheldering over de precieze gevolgen die ondertekening van het verdrag van Marrakesh zal hebben. Hij stelt een groot aantal vragen, onder meer naar het nut dat het verdrag voor Nederland heeft en naar de juridische status ervan.

De asielprocedure moet veel sneller, meent Van Dijk (SP). Daarom vindt hij het onbegrijpelijk dat er bezuinigd wordt op de IND. Er moet naar zijn mening veel meer gedaan worden aan de oorzaken van migratie.

Van Ojik (GroenLinks) en Kuiken (PvdA) komen met een initiatiefwet om de Vreemdelingenwet aan te passen. Daarmee willen zij onder andere de positie van kinderen in de asielprocedure versterken.

Discretionaire bevoegdheid

De staatssecretaris kan besluiten om afgewezen asielzoekers toch een verblijfsvergunning te geven. Azmani (VVD) wil af van deze zogenoemde discretionaire bevoegdheid, want "in een rechtsstaat moet het finale oordeel bij de rechter liggen".

Van Toorenburg (CDA) wil de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris handhaven. Het is volgens haar een goede "uitlaatklep bij schrijnendheid". Ook Voordewind (ChristenUnie) ziet weinig in Azmani's plan. Om de taak van de staatssecretaris te verlichten, ziet hij meer in een verruiming van het kinderpardon.

De bewindslieden zullen op 22 november reageren op de inbreng van de Kamer.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist