Kamer bespreekt begroting Defensie

6 november 2019, begroting - Hoeveel geld trekt het kabinet in 2020 uit voor Defensie en waar wordt het aan besteed? De Kamerfracties debatteren over de begroting voor 2020.

Het kabinet trekt structureel ruim 1,5 miljard meer uit voor de Nederlandse krijgsmacht. We gaan de goede kant op maar we zijn er nog lang niet, zo verwoordt Bosman (VVD) het. Belhaj (D66) sluit zich daarbij aan: de krijgsmacht moet weer kunnen voldoen aan zijn wettelijke taken, en Europa moet onherroepelijk meer doen aan zijn eigen veiligheid.

Er is een herijking van het veiligheidsbeleid nodig, meent Karabulut (SP): het kabinet moet zich niet blindstaren op "een falende NAVO die een mondiale politieagent wil blijven spelen". Diks (GroenLinks) wil meer doortastendheid. Het kabinet kiest voor niet kiezen, zegt zij, want veel lastige besluiten over de toekomst worden doorgeschoven naar 2021.

Het ministerie van Defensie moet een ministerie van vrede en wederopbouw worden, zegt Öztürk (DENK): de basis moet op orde zijn, maar wij hebben geen krijgsmacht om grote mogendheden en multinationals te dienen.

Personeel

Van Helvert (CDA) noemt het defensiepersoneel "het goud van de organisatie". Hij is blij met het arbeidsvoorwaardenakkoord, maar vindt de oefen- en uitzendtoelage erg laag. Daarnaast bepleit hij maatregelen om de grote uitstroom van personeel een halt toe te roepen.

Het personeel moet op de eerste plaats staan, zegt Karabulut (SP). Zij spreekt haar medeleven uit met militairen die ziek zijn geworden door blootstelling aan giftige stoffen en burnpits, en voor nabestaanden die een naaste zijn verloren door ongelukken met munitie of op missies.

Kerstens (PvdA) acht een cultuurverandering bij Defensie nodig. Die cultuur verandert niet als de leiders van morgen worden opgeleid door de leiders van nu. Daarom vraagt hij om de aanstelling van opleidingsmensen van buiten.

Defensie heeft behoefte aan een flexibel personeelssysteem, meent Bosman (VVD). Waarom kan iemand van kapitein niet direct luitenant-kolonel worden? Waarom kunnen generaals niet van buiten komen? Hij wil niet "mijmeren over hoe het was, maar nadenken over hoe het moet worden".

De onderbezetting bij Defensie is desastreus, zegt De Roon (PVV). Maar het idee om militairen van buiten de Europese Unie te werven, wijst hij af. Met zo'n "vreemdelingenlegioen" los je het personeelstekort misschien wel op, maar haal je je nieuwe problemen op de hals, meent de PVV'er.

Kom met een structurele regeling voor tolken die voor de krijgsmacht hebben gewerkt, bepleit Belhaj (D66).

Materieel

Wanneer wordt het besluit over de aanschaf van onderzeeërs genomen? Van Helvert (CDA) bepleit snelheid, ook gezien het feit dat een besluit over fregatten is uitgesteld. Karabulut (SP) ziet een "venijnige lobby" voor de onderzeebootorder, waarvoor volgens haar uiteindelijk de burger gaat betalen.

Voordewind (ChristenUnie) is blij dat er een Defensiematerieelbegrotingsfonds komt. Zo zal de materieelbegroting niet meer zo makkelijk ten prooi vallen aan drastische bezuinigingen, denkt hij.

Bijna geen enkel materieelproject haalt de planning, constateert Kerstens (PvdA). Hij vraagt om een smart geformuleerd plan, waarin helder wordt hoe de verschillende ambities werkelijkheid kunnen worden.

Stoffer (SGP) is blij met de aanschaf van extra F-35's, maar is het aantal van 46 jachtvliegtuigen uiteindelijk voldoende voor de krijgsmacht? Hij vraagt om een onderzoek naar de mogelijkheid om meer toestellen aan te schaffen. Voordewind (ChristenUnie) maakt zich zorgen over de rol van Turkije in het F-35-project, gezien de Turkse aanschaf van Russisch luchtafweergeschut.

Missies

De Roon (PVV) bepleit terughoudendheid met missies in het buitenland, want de krijgsmacht moet primair Nederlandse belangen verdedigen. Maar Van Helvert (CDA) maakt zich juist zorgen over het huidige lage aantal uitgezonden militairen. Hij benadrukt dat er op missies belangrijk werk wordt verricht ter bevordering van internationale vrede en veiligheid.

Veteranen

Veteranen verdienen erkenning en waardering, betoogt Bosman (VVD). Daar hoort volgens Diks (GroenLinks) bij dat de invaliditeitsbeoordeling versneld wordt en de informatievoorziening verbeterd. Belhaj (D66) vraagt meer aandacht voor veteranen met psychische klachten, van wie er tientallen op straat leven. Zorg dat de veteraneninloophuizen hun goede rol kunnen vervullen, voegt Kerstens (PvdA) toe.

Het debat over de begroting gaat op 7 november verder met de reactie van de bewindslieden op de inbreng van de fracties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist