Kamer bespreekt begroting Buitenlandse Zaken

14 november 2018, begroting - De Kamer stelt vragen over de begroting voor 2019 van minister Blok van Buitenlandse Zaken.

Moet het buitenlandse beleid zich vooral richten op Nederlandse belangen of op internationale samenwerking? Hoe is de relatie met de Verenigde Staten en China? Welke rol kan Nederland vervullen in het waarborgen van mensenrechten en in het conflict tussen Israël en de Palestijnen? Dit soort vragen komen aan de orde in het debat over de begroting van Buitenlandse Zaken.

Nationaal belang en internationale samenwerking

Onze eigen belangen zijn uiteindelijk het belangrijkst, zo verwoordt De Roon (PVV) zijn visie op buitenlands beleid. Hij betoogt dat nationalisme een belangrijke waarde is. Het is een basaal verlangen om deel uit te maken van een natie, een groep verbonden door een gemeenschappelijke taal en geschiedenis. Maar samen komen we verder, zo benadrukt Van Helvert (CDA) de voordelen van multilaterale samenwerking.

Het buitenlands beleid moet zich richten op het beschermen van onze veiligheid, identiteit en banen en op de Nederlanders in het buitenland, zegt Koopmans (VVD). Hij is blij dat er extra geld komt voor diplomatieke posten in de onveilige ring rond Europa. Dit is belangrijk voor het tegengaan van terrorisme en illegale migratie.

Verenigde Staten

De Verenigde Staten zijn totaal van het pad af, vindt Van Ojik (GroenLinks). Hij wijst erop dat het land uit het klimaatverdrag is gestapt, de nucleaire deal met Iran heeft opgeblazen en een handelsoorlog met Europa is begonnen. Het Amerikaanse beleid heeft bovendien geleid tot een permanente oorlog in het Midden-Oosten, zegt Karabulut (SP), en daarmee tot een grotere terrorismedreiging in Europa.

We moeten de banden met de VS juist aanhalen, zegt Koopmans (VVD), en duidelijk maken dat we elkaar nodig hebben. Ook De Roon (PVV) beschouwt het land als een belangrijke bondgenoot. Om dat te benadrukken wil Van Helvert (CDA) een parlementaire contactgroep oprichten.

De consequentie van de Amerikaans opstelling is dat Europa meer zijn eigen boontjes moet doppen, denkt Sjoerdsma (D66). De EU moet slagvaardiger worden en meer besluiten bij meerderheid nemen in plaats van bij unanimiteit. Ook zijn er volgens hem mogelijkheden om militair meer samen te werken.

China

Samenwerking met China biedt economische kansen, maar er zijn ook zorgen over de mensenrechten en (economische) spionage. Hoe moet Nederland daarmee omgaan?

Koopmans (VVD): hanteer een realistische aanpak en kies het goede moment om mensenrechten aan de orde te stellen
Van Ojik (GroenLinks): streef naar een volwaardige dialoog over heikele kwesties als mensenrechten en intellectueel eigendom
Sjoerdsma (D66): ontwikkel een strategie tegen Chinese staatsinmenging in Nederland

Mensenrechten

70 jaar na het opstellen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens lappen wereldleiders de menselijke waardigheid nog steeds aan hun laars, stelt Ploumen (PvdA) vast. Zij vraagt aandacht voor (seksueel) geweld tegen vrouwen in conflictgebieden. Kuzu (DENK) pleit voor meer inzet bij de bescherming van Rohingya, Oeigoeren en Jemenieten.

In Jemen wordt uithongering als oorlogswapen ingezet door de coalitie onder leiding van Saudi-Arabië, constateert Karabulut (SP). Europa is daaraan in haar ogen medeplichtig: er worden nog steeds wapens geëxporteerd naar landen van de coalitie. Zij pleit daarom voor een Europees wapenembargo.

Stel een speciaal gezant aan voor de vrijheid van geweten en geloofsovertuiging, zo stellen Van Helvert (CDA), Voordewind (ChristenUnie) en Van der Staaij (SGP) voor. Die zou zich dan ook moeten bezighouden met de rechten van niet-gelovigen, vult Sjoerdsma (D66) aan.

De persvrijheid staat op steeds meer plekken onder druk, zegt Ploumen (PvdA). Zij suggereert om een prijs in te stellen voor personen en organisaties die zich inzetten voor deze "pijler onder de democratie".

Israël en de Palestijnen

Nederland moet het disproportionele geweld van Israël veroordelen, zegt Karabulut (SP), die wijst op de vele doden die zijn gevallen langs de grens met Gaza. Bovendien is de Israëlische regering verantwoordelijk voor de bouw van illegale nederzettingen en de vernietiging van Palestijnse gebouwen, betoogt Kuzu (DENK).

De Roon (PVV) hekelt juist de Palestijnse "rakettenregen". Hij noemt het een oorlogsmisdaad, omdat de raketten worden afgeschoten vanaf burgerlocaties richting burgerdoelen. Er moet een onafhankelijk onderzoek komen, zegt Van Ojik (GroenLinks), waarin het optreden van beide partijen wordt beoordeeld.

Voordewind (ChristenUnie) vraagt aandacht voor de uitkeringen die veroordeelde Palestijnse terroristen ontvangen. We moeten geen geld geven aan haatzaaiers, zo sluit Van der Staaij (SGP) zich daarbij aan.

De minister reageert op 15 november op de inbreng van de Kamer.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Gemist