Justitiebegroting besproken

29 november 2017, begroting - De Kamerleden hebben veel vragen en opmerkingen over de begroting van Justitie en Veiligheid van de ministers Grapperhaus en Dekker en staatssecretaris Harbers.

De ministers en staatssecretaris van Justitie en Veiligheid zijn met z'n drieën verantwoordelijk voor veel terreinen. Van de politie en de rechtspraak tot asiel en terrorisme. In totaal 22 woordvoerders brengen al die verschillende onderwerpen ter sprake.

Nationale politie

De vorming van de nationale politie begon in 2012. De commissie-Kuijken concludeerde in november 2017 dat deze megareorganisatie niet zonder meer een succes is en er moet nog veel verbeterd worden.

Volgens Helder (PVV) heeft de nationale politie te weinig capaciteit en middelen. Bisschop (SGP) dringt erop aan dat er overal wijkagenten zijn, ook in de regio.

Van Oosten (VVD) maakt zich zorgen over het ziekteverzuim, dat met 7% bovengemiddeld is. Dat komt door de hoge werkdruk en de bezuinigingen van de laatste jaren, antwoordt Van Nispen (SP). En dat waren allemaal maatregelen die de VVD de laatste jaren heeft genomen, verwijt hij Van Oosten.

Ook zitten er agenten thuis met PTSS-klachten. Daar is Van der Graaf (ChristenUnie) ongerust over. Politiemensen maken ingrijpende gebeurtenissen mee. Daarom wil zij dat er voldoende geestelijke ondersteuning is voor agenten bij de verwerking en bezinning.

Buitenweg (GroenLinks) vraagt aandacht voor racisme en de intolerante cultuur in de eigen gelederen bij de politie. Ze waarschuwt dat een te eenzijdig samengestelde politie het risico loopt om niet door de hele samenleving gedragen te worden. Daar is Azarkan (DENK) het mee eens: maak een einde aan etnisch profileren.

Aangiftebereidheid

De aangiftebereidheid onder slachtoffers is laag, constateert Krol (50PLUS). Ook Helder wijst hierop. Doordat er minder aangifte wordt gedaan, lijkt het volgens haar ten onrechte alsof de criminaliteitscijfers dalen.

Van Dam (CDA) hoopt dat de politie door betere assistentie bij het doen van aangifte weer dichter bij de burger kan komen te staan. Dit zou het vertrouwen in de politie vergroten.

Eerdere voornemens om de aangiftebereid en het opsporingspercentage te verhogen hebben telkens niets opgeleverd, stelt Hiddema (FvD) vast. De oplossing is volgens hem om meer druk op de ketel te zetten door het OM een vervolgingsplicht te geven.

Ondermijnende criminaliteit

Ondermijnende criminaliteit is een maatschappelijk probleem, waarbij de onderwereld probeert door te dringen in de bovenwereld. Daardoor wordt het gezag ondermijnd, zegt Groothuizen (D66).

Het kabinet is bezig met een ondermijningsfonds. Daar is Van Toorenburg (CDA) blij mee, maar zij vindt dat het wel een langjarige impact moet hebben. Ook Helder wil meer dan de geplande 100 miljoen. Zij wil het van criminelen afgenomen geld in het fonds kunnen stoppen.

Het blijkt in de praktijk lastig om criminele motorbendes aan te pakken. Hiddema bepleit een andere aanpak: neem veroordeelde bendeleden hun rijbewijs af. Door hen te dwingen de fiets te nemen, pak je de machocultuur aan.

Rechtsbijstand en griffierechten

Dat minister Dekker, de minister voor Rechtsbescherming, bezuinigt op de rechtsbijstand, vindt Van Nispen onbegrijpelijk. Hij vindt dat er meer geld nodig is om de toegang tot het recht voor iedereen te waarborgen.

Ook Kuiken (PvdA) vindt dat er echt meer moet gebeuren om het rechtsbijstandssysteem overeind te houden. Azarkan wijst erop dat de griffierechten in Nederland hoog zijn in vergelijking met andere Europese landen en vraagt de minister om hier wat aan te doen.

Tbs bij zedenmisdrijven

Naar aanleiding van de moord op Anne Faber, waarvan Michael P. de verdachte is, vragen verschillende woordvoerders naar de mogelijkheid om toch tbs op te leggen aan verdachten die niet meewerken aan observatie door het Pieter Baan Centrum.

Mensen moeten na hun gevangenisstraf niet onbehandeld terugkeren in de samenleving, waar zij weer nieuwe slachtoffers kunnen maken, vindt Van Oosten. Hij bepleit dat ook na een paar jaar detentie alsnog tbs kan worden opgelegd.

Van der Staaij (SGP) vindt dat het weigeren van onderzoek nooit lonend mag zijn voor de verdachte. Die moet ook tbs kunnen krijgen als hij niet meewerkt. Volgens Groothuizen roept dit wel principiële vragen op, want hoe moet dat dan precies?

Markuszower (PVV) wil zedendelinquenten zonder meer levenslang opsluiten. Ook vindt hij de minimumstrafmaat voor zedendelicten en geweldsmisdrijven te laag. Van Dam  bestrijdt dat: Nederland heeft juist een behoorlijk streng strafklimaat.

Asiel en immigratie

Staatssecretaris Harbers heeft asiel en immigratie in zijn takenpakket. Volgens Fritsma (PVV) is de asielinstroom nog steeds te groot, ondanks de Turkijedeal. Terwijl Azmani (VVD) juist vindt dat de afspraken met Turkije wel een succes zijn. Hij hoopt daarom dat dergelijke afspraken ook met Afrikaanse landen te maken zijn.

Afghanistan geldt als een veilig land waar mensen naar teruggestuurd kunnen worden. Maar Afghanistan is niet meer veilig, zeggen bijvoorbeeld de VN en Amnesty. Voordewind (ChristenUnie) wil daarom zo snel mogelijk een veiligheidsanalyse van Buitenlandse Zaken krijgen. Van Dijk (SP) en Van Ojik (GroenLinks) vragen Harbers geen uitzettingen naar Afghanistan te doen totdat er meer duidelijkheid is over de situatie daar.

Terugkerende IS-strijders

Hoe is het mogelijk dat een bij de veiligheidsdiensten bekende islamitische strijder vrij rondloopt in Nederland? De Graaf (PVV) en Van Toorenburg (CDA) willen uitleg over de aanwezigheid van een Syrische IS-strijder bij een bijeenkomst in debatcentrum De Balie.

De Syrische IS-strijder in De Balie is kennelijk geïnspireerd door minister Grapperhaus, suggereert Hiddema. Die heeft namelijk gezegd graag met terugkerende jihadisten in debat te willen gaan.

Volgens Verhoeven (D66) zal het kabinet meer rekening moeten houden met terugkeerders, omdat IS terrein verliest in Syrië. De Graaf pleit ervoor om potentiële terroristen preventief op te sluiten.

Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid), minister Dekker (Rechtsbescherming) en staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) reageren op 30 november op de eerste termijn van de Kamer.

Zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk het debat terug via Debat Gemist