Interpellatiedebat over het onderzoeksrapport van CENTCOM over de luchtaanval op Hawija

19 december 2019, interpellatie - Wat was precies de status van het onderzoeksrapport van CENTCOM over de luchtaanval op Hawija? En is er duidelijkheid over het aantal burgerslachtoffers? Daar draait het interpellatiedebat met minister Bijleveld (Defensie) om.

Het Amerikaanse commandocentrum CENTCOM (Central Command) doet altijd onderzoek als het vermoeden bestaat dat er burgerslachtoffers zijn gevallen bij een bombardement. Zo'n onderzoek wordt meestal afgesloten met een finaal rapport, een "closure report".

Is er ook een closure report over het bombardement op de Iraakse stad Hawija in 2015, dat werd uitgevoerd door Nederlandse F16's? Minister Bijleveld heeft dit eerder in een debat op 27 november ontkend, maar een CENTCOM-perswoordvoerder stelde juist dat er wel zo'n rapport was opgesteld.

Verwarring over rapport

De perswoordvoerder heeft een rapport over aanvullend onderzoek onterecht betiteld als closure report, zo legt minister Bijleveld uit. Hierdoor is er onduidelijkheid ontstaan. Dit is vervelend, aldus de minister, en in niemands belang. De Roon (PVV) vraagt zich af waarom dit zo lang heeft moeten duren.

"Woordspelletjes", zo typeert Karabulut (SP) de ontstane verwarring. Maar die valt volgens Van Helvert (CDA) niet de minister aan te rekenen. Hij wil dat de Tweede Kamer bij CENTCOM aandringt op duidelijkere communicatie. Ook Bosman (VVD) benadrukt het belang van eenduidige informatie en duidelijke definities.

Er is verwarrende en onvolledige informatie verstrekt door CENTCOM, concludeert Diks (GroenLinks). Zij wil daarom dat Nederland in de toekomst betere afspraken maakt over het delen en openbaar maken van dit soort informatie.

Aantal burgerslachtoffers

De Nederlandse inzet in Irak heeft weinig goeds gebracht, vindt Kuzu (DENK), die verwijst naar de burgerdoden door bombardementen. Maar hoeveel burgerslachtoffers zijn er precies gevallen in Hawija? En zitten die in de cijfers over de bevestigde burgerdoden?

Het is zeer waarschijnlijk dat er burgerslachtoffers zijn gevallen in Hawija, concludeert Stoffer (SGP). CENTCOM heeft dat ook vastgesteld, zegt Bijleveld, maar heeft nooit het precieze aantal kunnen bepalen. Ze zijn dan ook niet meegeteld in de officiële cijfers. Deze informatie komt rechtstreeks van de bron, zegt Voordewind (ChristenUnie), dus dat is helder.

Maar die informatie is volgens Karabulut (SP) en onafhankelijk Kamerlid Van Kooten wel in tegenspraak met wat de NOS hierover bericht: de Amerikanen gaan al anderhalf jaar uit van 70 doden. "Vervelend en waardeloos" noemt de minister de nieuwe verwarring. Zij zal hierover opheldering vragen bij de VS.

Openbaarmaking

Om aan veel onduidelijkheid een eind te maken, vinden verschillende woordvoerders, zouden de rapporten van CENTCOM over de luchtaanval op Hawija eigenlijk openbaar gemaakt moeten worden. Transparantie hierover is belangrijk, benadrukt Belhaj (D66). Ook Kerstens (PvdA) spoort de minister aan zich daarvoor in te zetten.

Nederland heeft CENTCOM al gevraagd of de rapporten openbaar gemaakt zouden kunnen worden, zegt minister Bijleveld, maar het antwoord was nee.

De Kamer stemt op 19 december over de tijdens het debat ingediende moties.

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist