Inkomstendaling publieke omroep vraagt aandacht

27 november 2017, begroting - Hoe verzekeren we het voortbestaan van de publieke omroep nu de inkomsten dalen? Dat is een van de grote thema's in de bespreking van de begroting van minister Slob (Media).

Het traditionele, lineaire tv-kijken en radioluisteren neemt al jaren af, vooral onder jongeren. Daardoor lopen de inkomsten via de Ster-reclame flink terug. Volgens Slob ontstaat er bij de NPO een gat van 60 miljoen in 2019. De Kamerfracties denken verschillend over de oplossingen.

  • Kuzu (DENK) en Kwint (SP): de overheid moet tekorten compenseren
  • Van der Graaf (ChristenUnie): kunnen kabelbedrijven en mediabedrijven als Netflix meer bijdragen?
  • Van der Molen (CDA): wij willen niet direct de portemonnee trekken
  • Bosma (PVV): verkoop onderdelen als Radio 2 en NPO 3
  • Yeşilgöz (VVD): de NPO moet zelf een plan bedenken



    De NPO moet aan de slag met het dreigende financiële gat, zegt Slob. Als dat gevraagd wordt, wil hij graag meedenken over mogelijke bezuinigingen.

Concurrentie Google en Facebook

Er wordt ondertussen meer online geadverteerd dan op de traditionele media, meldt Sneller (D66). En 80% tot 90% van de inkomsten gaat naar twee bedrijven: Google en Facebook. Aan de ene kant eisen deze platforms dat producenten als publieke omroepen hun content gratis beschikbaar stellen, zegt Kwint, maar aan de andere kant trekken ze enorm veel reclame-inkomsten weg.

Het steekt Kwint en Sneller dat Google en Facebook amper belasting betalen in Nederland. Volgens Slob werkt Frankrijk aan een Europees plan om deze vorm van belastingontwijking aan te pakken.

Journalistiek onder druk

Ook nieuwsmedia kampen met opdrogende geldstromen. Maar nieuws is niet gratis, zegt Sneller. Hij wil dat de regering dit bewustzijn bij mensen vergroot.

Sneller vraagt aandacht voor journalisten die slachtoffer zijn van intimidatie en bedreiging. Hij wil dat hun aangiften voorrang krijgen van het OM.

Het nieuwe kabinet trekt 5 miljoen extra uit voor onderzoeksjournalistiek. Dat geld is niet bedoeld voor subsidieregelingen of opleidingen, zegt Yeşilgöz. Het moet vooral ten goede komen aan lokale en regionale media, vindt Van der Molen.

Slob komt met een plan voor de besteding van de 5 miljoen voor de onderzoeksjournalistiek. Hij denkt onder andere aan een fonds voor jonge journalisten.

Lokale nieuwsvoorziening

PvdA-woordvoerder Van den Hul vindt het zorgwekkend dat veel gemeenteraden niet meer worden gevolgd door journalisten. Om die reden stelt Kwint voor om te snijden in het aantal lokale voorlichters in overheidsdienst en het vrijgekomen geld te investeren in lokale journalistiek.

Volgens Slob bepalen gemeentes zelf hoeveel geld ze uittrekken voor lokale journalistiek.

Sneller pleit voor een landelijke regeling om lokale omroepen te financieren, zodat ze niet meer direct afhankelijk zijn van lokale overheden.

Mediawijsheid

Met nepnieuws wordt de publieke opinie beïnvloed. En steeds meer mensen zitten in een informatiebubbel, doordat ze eenzijdig nieuws aangeboden krijgen van grote internetbedrijven als Google en Facebook.

Westerveld (GroenLinks) wil de mediawijsheid van bijvoorbeeld vmbo'ers bevorderen via het onderwijs. Ook ouderen moeten mediawijs worden gemaakt, benadrukt Van den Hul.

Slob meldt dat "digitale geletterdheid" een vast onderdeel wordt van het curriculum in het primair en voortgezet onderwijs. Maar volgens hem moeten ouders kinderen ook goed wegwijs maken.

Diversiteit

Van der Graaf hecht belang aan een pluriforme publieke omroep die er is voor de hele samenleving. Is er genoeg geld en goede zendtijd voor levensbeschouwelijke programma's, vraagt zij.

De NPO maakt zich schuldig aan "multikul", stelt Bosma: er is wel ruimte voor het Ramadan journaal maar niet voor Zwarte Piet.

Kuzu pleit voor afrekenbare afspraken over het aantal presentatoren én gasten van het vrouwelijke geslacht en met een migrantenachtergrond in publieke tv-programma's.

Er zijn prestatieafspraken over diversiteitsbeleid, zegt Slob. Hij wil de omroepen de tijd geven om daar serieus werk van te maken.

De Kamer stemt 5 december over de moties die bij dit debat zijn ingediend. Over de begroting wordt op een later moment gestemd.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk het debat terug via Debat Gemist