Initiatiefvoorstel tot wijziging van het voorstel voor een Wet open overheid

29 oktober 2020, initiatiefwetsvoorstel - De Kamer debatteert over het voorstel waarmee de leden Snels (GroenLinks) en Van Weyenberg (D66) hun eerdere initiatiefvoorstel voor een Wet open overheid wijzigen. Die wet moet de huidige Wet openbaarheid van bestuur vervangen.

Een transparante overheid, die informatie actief openbaar maakt. Dat is het doel van de nieuwe Wet open overheid. Snels en Van Weyenberg passen hun oorspronkelijke voorstel uit 2014 aan omdat medeoverheden en de Eerste Kamer grote zorgen hadden over de interpretatie, de uitvoerbaarheid en de kosten. Maar met het nieuwe voorstel is niet alle kritiek weggenomen.

Van Raak (SP) heeft "ontzettend veel kritiek" op het initiatiefvoorstel en wil terug naar het oorspronkelijke voorstel. Maar hij vermoedt dat het dan opnieuw in de Eerste Kamer zal stranden. Kunnen de indieners aangeven wat er de afgelopen jaren is gebeurd waardoor hun voorstel zo is afgezwakt? Is het niet beter om gewoon de huidige Wet openbaarheid van bestuur te verbeteren, vraagt Bosma (PVV).

Verplichte openbaarheid

Alle woordvoerders zijn het met de initiatiefnemers eens dat verplichte actieve openbaarheid van bestuur onmisbaar is voor democratische participatie en controle van het bestuur. Kern van het initiatiefvoorstel is daarom een opsomming van documenten die bestuursorganen verplicht openbaar moeten maken.

Zo moeten bijvoorbeeld vergaderstukken van provincies, gemeenten en waterschappen vrijgegeven worden. Terecht, zegt Buitenweg (GroenLinks), maar waarom geldt dit niet voor de veiligheidsregio's? En voor het Veiligheidsberaad, voegt Sneller (D66) toe.

Snoeren (VVD) maakt zich zorgen dat gegevens van bedrijven die met de overheid samenwerken door de Wet open overheid op straat komen te liggen. En zullen ambtenaren zich in het voortraject van besluitvorming nog wel durven te uiten als dat later openbaar wordt?

Register

In het eerdere voorstel waren bestuursorganen verplicht om een register in te voeren. In dat register zouden alle burgers moeten kunnen nagaan welke openbare en niet-openbare documenten er zijn. Die plicht komt nu te vervallen.

Sneller (D66) betreurt het dat er geen verplicht register komt. Het is een gemiste kans voor burgers die op zoek zijn naar overheidsinformatie. Hij wil dat zo'n register er alsnog komt op het moment dat de overheid "haar informatiehuishouding op orde heeft".

Van der Molen (CDA) is vanwege de kostenbesparing juist blij met het vervallen van het register. Maar hij vraagt zich af of er wel voldoende geld is gereserveerd voor de uitvoering van de wet, mede gezien de zorgelijke financiële situatie van gemeenten. Kuiken (PvdA) wijst erop dat de gemeenten hebben aangegeven met de wet uit de voeten te kunnen.

Cultuuromslag

Er is een cultuuromslag nodig, zodat de basishouding "openbaar, tenzij" wordt, zegt Kuiken (PvdA). Buitenweg (GroenLinks) denkt dat de nieuwe wet die cultuurverandering "een stevige duw in de rug kan geven".

De initiatiefnemers zullen op een later moment reageren op de inbreng van de fracties.

Zie ook