Iets meer ruimte op Defensiebegroting

16 november 2016, begroting - Defensie krijgt er in 2017 300 miljoen bij, waarvan ruim 200 miljoen naar de krijgsmacht gaat. Maar is dat genoeg? De Kamer bespreekt de begroting van minister Hennis (Defensie).

Hoe heeft het ministerschap van Hennis uitgepakt? De meningen daarover lopen uiteen.

De lijken zijn uit de kast getrokken, de reorganisatie is op gang geholpen en er zijn stappen gezet naar een toekomstbestendige krijgsmacht, benadrukt Teeven (VVD). Eijsink (PvdA) prijst de inzet, de betrokkenheid en het enthousiasme van Hennis.

De minister heeft afgelopen jaren geen duidelijke toekomstvisie ontwikkeld en geen keuzes gemaakt, vindt Van Dijk (SP). Zij is op te grote voet blijven leven, zegt Grashoff (GroenLinks). Rekeningen zijn vooruitgeschoven naar de toekomst, betoogt Knops (CDA): de kloof tussen wensen en middelen is alleen maar groter geworden.

Financiën

Gezien de onzekere geopolitieke situatie en de problemen met materieel en personeel zou het defensiebudget in 2017 verder omhoog moeten. Knops, Voordewind (ChristenUnie) en Dijkgraaf (SGP) willen enkele honderden miljoenen extra vrijmaken.

Moet het defensiebudget de komende jaren verder stijgen? Knops wil aan het eind van de volgende kabinetsperiode uitkomen op het Europese gemiddelde, tussen 1,4% en 1,5% van het bnp. Ook Teeven streeft daarnaar, maar dan moet het Nederlandse "huishoudboekje" wel op orde zijn. Dijkgraaf en Bontes (GrBvK) willen dat de uitgaven sneller in de buurt komen van de NAVO-norm van 2%.

Defensie hoeft er helemaal geen grote bedragen bij te krijgen, betoogt Van Dijk. Hij pleit voor duidelijke keuzes: minder taken, geen onverantwoorde missies en geen dure prestigeprojecten als de JSF. De krijgsmacht moet volgens hem een vredesmacht zonder aanvalswapens worden.

De wereld wordt niet veiliger van meer wapens, benadrukt Öztürk (GrKÖ). Nederland moet geen geld uitgeven aan dure straaljagers en fregatten, maar aan diplomatie en het bevorderen van vrede.

NAVO en/of Europese samenwerking?

Moet Nederland blijven vertrouwen op de NAVO, of zich meer richten op militaire samenwerking binnen de Europese Unie? Uitspraken van de onlangs verkozen Amerikaanse president Trump maken die vraag actueel. Hij wil namelijk niet dat de VS betaalt voor de Europese defensie. Nederland en Europa moeten indien nodig zelfstandig kunnen optreden, is de conclusie die onafhankelijk Kamerlid Houwers trekt.

Eijsink (PvdA) en Grashoff zijn positief over meer Europese militaire samenwerking. Die kan onder andere vorm krijgen door gezamenlijke inkoop van materieel en gezamenlijke missies, denkt Belhaj (D66).

Europese landen moeten waar mogelijk samenwerken, maar de NAVO moet de hoeksteen blijven van het veiligheidsbeleid, betogen Teeven, Voordewind en Dijkgraaf. Zij zien dan ook niets in het streven naar een Europees leger.

Europese militaire samenwerking tast de Nederlandse soevereiniteit aan, vreest De Roon (PVV). Hij wil dat Nederlandse militairen zich vooral richten op het beschermen van de Nederlandse grenzen en belangen.

Materieel

Veel defensiematerieel is slecht onderhouden of verouderd. Hierdoor zijn er problemen met de inzetbaarheid. Welke prioriteiten moet de minister stellen in het materieelbeleid?

  • De Roon: denk na over het plaatsen van langeafstandskruisraketten op fregatten
  • Günal (PvdA): maak inzichtelijk hoe zware missies doorwerken in de inzetbaarheid van legeronderdelen
  • Bontes: doe iets aan de enorme tekorten aan munitie en reservematerieel
  • Belhaj: betrek bedrijfsleven en kennisinstellingen bij innovatie

Personeel

Verschillende woordvoerders maken opmerkingen over het personeelsbeleid van Defensie.

  • Van Dijk: neem defensiepersoneel dat met gevaarlijke stoffen heeft gewerkt en klokkenluiders bij Vliegbasis Eindhoven serieus
  • Teeven: de inzet van reservisten en de zorg voor veteranen zijn belangrijk
  • Knops: voorkom een braindrain bij Defensie
  • Eijsink en Voordewind: geestelijk verzorgers vervullen een belangrijke rol

De Kamer sprak eerder op 11 november over het materieel en het personeel van Defensie. De minister reageert 17 november op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.