Hoogste bestuursrechtspraak anders ingericht

6 oktober 2016, wetsvoorstel - De ministers Van der Steur (Justitie) en Plasterk (Binnenlandse Zaken) willen de hoogste bestuursrechtspraak anders organiseren. Maken zij de juiste keuzes?

In de bestuursrechtspraak kan men nu, afhankelijk van het onderwerp, in hoogste instantie terecht bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS), de Centrale Raad van Beroep (CRvB), het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) of de Hoge Raad.

Voor het vertrouwen in de rechtspraak is het belangrijk dat de organisatie eenvoudig en doorzichtig is. Deze gedachte ligt ten grondslag aan het plan van Van der Steur en Plasterk om de top van de bestuursrechtspraak anders in te richten. Wat stellen zij voor?

  • een verdere scheiding van de rechtsprekende en de adviserende taak binnen de Raad van State (RvS), onder meer door te stoppen met dubbelbenoemingen

  • opheffing van de CRvB en het CBb

  • onderbrenging van de CRvB-zaken bij de vier bestaande gerechtshoven

  • onderbrenging van de CBb-zaken bij de ABRvS

Zijn de voorstellen van de regering een verbetering? Vooral de oppositie betwijfelt dat. Wat is het concrete doel?, vraagt Bisschop (SGP) zich af. Amhaouch (CDA) sluit daarop aan: voor welk probleem zoeken we eigenlijk een oplossing?

Advies en rechtspraak

Het verder scheiden van de adviserende en de rechtsprekende taak binnen de RvS is een stap in de goede richting, vinden Taverne (VVD) en Recourt (PvdA). Zij denken dat de scheiding nog verder kan worden doorgevoerd. Bijvoorbeeld door vast te leggen dat leden van de ABRvS geen lid kunnen zijn van de (grondwettelijke) Raad van State. De regering wil zich hierop beraden.

De belangrijkste adviseur van de regering zou niet ook de hoogste bestuursrechter mogen zijn. Voor Van Nispen (SP) is het een principiële kwestie: de bestuursrechtspraak moet helemaal weg bij de Raad van State. De historisch gegroeide vermenging van taken verhoudt zich slecht met de trias politica, vindt ook Swinkels (D66).

Versnippering

Leidt de opheffing van de CRvB en het CBb tot versplintering en verlies van expertise?

De kwaliteit van de bestuursrechtspraak zal eerder dalen dan stijgen, vrezen Amhaouch en Bisschop.

Volgens Van Nispen, Swinkels en Van Tongeren (GroenLinks) zijn er verschillende manieren om versnippering te voorkomen:

  • breng de zaken van de CRvB en het CBb onder bij een "bijzonder bestuursrechtelijk gerechtshof"

  • breng de zaken van de CRvB onder bij een "sociaal bestuursrechtelijk gerechtshof"

  • concentreer de CBb-zaken bij het gerechtshof Den Haag

Versnippering is ongewenst, vindt ook Recourt, zeker bij CRvB-zaken. Maar hij kan zich niet vinden in de voorstellen van Van Nispen, Swinkels en Van Tongeren. Wellicht kunnen de verschillende gerechtshoven zich specialiseren?

Raadsheren CBb

Gaan de raadsheren van het CBb na de opheffing mee naar ABRvS? Verschillende woordvoerders vragen om duidelijkheid hierover.

Er zijn gesprekken gaande, antwoordt Van der Steur. Maar het ligt volgens hem niet voor de hand om een groot aantal raadsheren toe te voegen aan de ABRvS.

De regering reageert nog schriftelijk op twee amendementen. De Kamer stemt op 25 oktober over het wetsvoorstel en de moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.