Gegevensverwerking in de persoonsgerichte aanpak van radicalisering, afronding
21 maart 2024, wetsvoorstel - De Kamer vervolgt het debat met minister Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid) over de Wet gegevensverwerking persoonsgerichte aanpak radicalisering en terroristische activiteiten.
Om radicalisering in een vroeg stadium aan te pakken, is het belangrijk dat de politie, het OM en gemeenten informatie over personen met elkaar kunnen delen. Dit gebeurt in casusoverleggen. Maar er bestaat onduidelijkheid over de regels rondom deze gegevensuitwisseling. Yeşilgöz stelt een wet voor die vastlegt welke gegevens men kan en mag delen en welke waarborgen daarvoor nodig zijn.
Activisme versus extremisme
De scheidslijn tussen radicalisering en activisme is dun, zegt Mutluer (GroenLinks-PvdA). Hoe zorg je ervoor dat een activist niet ineens als extremist wordt bestempeld? Valt verzet van activisten tegen de politie ook onder "de bereidheid om geweld te gebruiken", vraagt Van Nispen (SP) zich af.
Yeşilgöz benadrukt dat activisme op geen enkele manier hetzelfde is als extremisme. Er moet bij extremisme inderdaad sprake zijn van de bereidheid om geweld te gebruiken, zegt de minister. Maar verzet tegen de politie valt volgens de minister niet onder de reikwijdte van de wet, omdat de wet gaat over de preventieve kant bij extremisme en terrorisme.
Een weegploeg bestaande uit de politie, het Openbaar Ministerie en de gemeente, moet signalen van extremisme wegen. Deze ploeg bepaalt aan de hand van bepaalde criteria, zoals de mate waarin iemand geweld wil toepassen of propageren, of een casusoverleg over een persoon nodig is.
Faber (PVV) vraagt of aan al die criteria moet worden voldaan om over te gaan tot een casusoverleg. Er is volgens de minister geen sprake van een af te vinken checklist; de criteria worden in samenhang beoordeeld.
Gedachten versus daden
Volgens de wet is radicalisering een proces dat uiteindelijk kan leiden tot extremisme. Sneller (D66) wil weten waar dat proces begint en of hier al sprake van is als iets alleen nog in iemands hoofd zit. Van Meijeren (FVD) wil weten of het klopt dat iemand die nog niets heeft gedaan, in verband gebracht kan worden met extremisme. Om te weten of iemand bereid is om de wet te overtreden, moet je in iemands hoofd kunnen kruipen, zegt El Abassi (DENK).
Aan de gedragingen van mensen en de omstandigheden waarin zij verkeren, kan je zien of ze mogelijk bereid zijn om tot handelen over te gaan, antwoordt Yeşilgöz. Als iemand online op zoek gaat naar hoe je een bom maakt en sociale relaties heeft die in een bepaalde hoek zitten, kunnen professionals dat wegen en zeggen: hier zit een gevaar. Je moet erbij zijn voordat iemand de grens overgaat en grof geweld gebruikt, stelt ze.
Preventie
Het land is te klein als iemand die niet in een casusoverleg wordt besproken later ellende veroorzaakt voor de nationale veiligheid, stelt Michon (VVD). Ze wil weten of de weegploeg informatie uitwisselt met de AIVD over potentieel gewelddadige mensen. De AIVD zit niet in de weegploeg, zegt Yeşilgöz, maar kan wel informatie delen met bijvoorbeeld het OM, zodat er geen informatie verloren gaat.
We moeten voorkomen dat in een casusoverleg een tunnelvisie ontstaat waardoor een persoon onterecht het label extremist krijgt, vindt Six Dijkstra (NSC). Helder (BBB) benadrukt dat de mensen die zich bezighouden met de casusoverleggen niet gewantrouwd moeten worden.
De weegploeg weegt elke casus periodiek opnieuw om te bepalen of iemand nog steeds op de juiste plek wordt besproken, antwoordt de minister. Het wetsvoorstel voorziet bovendien in een contactpunt dat personen moet informeren als in een casusoverleg gegevens over hen worden uitgewisseld.
De Kamer sprak eerder over het wetsvoorstel op 13 maart 2024. Over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties wordt gestemd op 26 maart.
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct