Europese top 21 en 22 maart 2024

19 maart 2024, debat - De Kamer debatteert met premier Rutte over de Europese top van 21 en 22 maart 2024.

Uitbreiding van de Europese Unie, steun aan Oekraïne en de situatie in Gaza staan op de agenda van de komende Europese top in Brussel.

Uitbreiding Europese Unie

Bosnië en Herzegovina komt als kandidaat-lidstaat in aanmerking voor onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie, vindt de Europese Commissie. Maar het land heeft nog niet alle verbeteringen op het gebied van de rechtsstaat, corruptiebestrijding, georganiseerde misdaad en migratie volledig doorgevoerd.

Kahraman (NSC) wil geen concessies doen aan de criteria voor toetreding. Hij roept op om zes maanden te wachten met onderhandelen. Eerdmans (JA21) vraagt zich af of toetreding wel in het Nederlandse belang is.

De verbeteringen in Bosnië en Herzegovina zijn fors maar nog onvoldoende, erkent de premier. Maar hij vindt het verstandig om de onderhandelingen nu te openen. Nederland zou daar anders als enige tegen zijn. Bovendien zijn er later in het proces nog mogelijkheden om nee te zeggen.

Het is ook in ons eigen belang dat landen in onze achtertuin stabiel en veilig worden, zegt Van Campen (VVD), maar de EU moet bij uitbreiding wel slagvaardig en betaalbaar blijven. Er is te veel aandacht voor de kosten, zegt Koekkoek (Volt) en nauwelijks voor de baten van EU-uitbreiding, niet alleen op geopolitiek maar ook op economisch vlak. Van Dijk (PVV) is tegenstander van uitbreiding van de EU. Hij vreest dat de Nederlandse belastingbetaler opdraait voor de kosten.

Militaire steun aan Oekraïne

Klaver (GroenLinks-PvdA) wil een tienjarig financieel commitment van Nederland aan Oekraïne, om de inkoop van militaire middelen beter te kunnen plannen. De premier begrijpt de vraag, maar vindt dit aan een volgend kabinet.

De oorlog draait niet om Oekraïne, maar is een proxyoorlog tussen de NAVO en Rusland, stelt Van Houwelingen (FVD), waarbij geen offer ten koste van de Oekraïense bevolking te zwaar is. Rutte herhaalt de Nederlandse en Europese inzet: brede, grootschalige en langdurige steun, om te zorgen dat Oekraïne niet verliest, om te laten zien dat de Russische agressie niet loont en ook om Europa te beschermen.

Bij het leveren van wapens aan Oekraïne blijkt dat Europese wapensystemen vaak niet op elkaar aansluiten. Paternotte (D66) wil daarom dat onderlinge uitwisselbaarheid een voorwaarde wordt bij de aanschaf van wapens in Europa. Nederland probeert zich daarvoor in te zetten, zegt Rutte. NAVO-standaarden moeten het uitgangspunt zijn.

Tuinman (BBB) kijkt kritisch naar pogingen om met geld van de Europese Unie de Europese defensie-industrie aan te jagen. Hij vindt dat juist in deze sector concurrentie noodzakelijk is voor het beste product tegen de beste prijs, en daar is privaat geld voor nodig.

Gaza

Israël moet volgens Van Dijk (SGP) het grondoffensief op militaire doelen kunnen doorzetten, in lijn met het oorlogsrecht. Hamas zou geen adempauze mogen krijgen. Om massale hongersterfte te voorkomen, moet er direct een staakt-het-vuren in Gaza komen, vindt Van Baarle (DENK). Hij wil dat er sancties aan Israël opgelegd worden, ook aan Israëlische kolonisten die Palestijnen verdrijven.

Over sancties tegen gewelddadige kolonisten is in de EU een compromis bereikt dat momenteel wordt uitgewerkt, zegt Rutte. Er zijn gesprekken gaande over een gevechtspauze van zo'n zes weken, in ruil voor vrijlating van gijzelaars, maar ook van Palestijnen. De kleine verbeteringen op humanitair vlak zijn niet voldoende, erkent de premier, maar Nederland blijft in gesprek met Israël en de Palestijnen om meer hulp op gang te krijgen.

Ceder (ChristenUnie) wil sancties tegen Iran, omdat het Hamas zou steunen en zich ook bemoeit met andere instabiele landen in de regio, zoals Syrië en Jemen. Nederland heeft nog geen indicaties dat Iran direct betrokken was bij de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober, antwoordt Rutte.

De Kamer stemt op 20 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Direct