Eerste termijn begroting Justitie en Veiligheid

20 november 2019, begroting - De woordvoerders stellen vragen over de begroting van de ministers Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Dekker (Rechtsbescherming) en staatssecretaris Broekers (Justitie en Veiligheid

Ondermijning, drugs, de strafrechtketen, privacy en asiel. Deze en andere zaken komen aan de orde in de eerste termijn van de begrotingsbehandeling.

Georganiseerde criminaliteit

De rechtsstaat mag het niet verliezen van de georganiseerde misdaad, zegt Yesilgöz (VVD). Preventie, repressie en het onderuithalen van het verdienmodel zijn daarom allemaal nodig.

De regering heeft allerlei maatregelen genomen tegen de georganiseerde criminaliteit. Van den Berge (GroenLinks) wil voorkomen dat we door de bomen het bos niet meer zien. Daarom moet er volgens hem een nationaal coördinator ondermijning komen.

Krol (50PLUS) pleit voor het meer afpakken van crimineel geld. Dit zou volgens hem een fonds tegen ondermijning kunnen vullen. Of laat het geld zoals op Sicilië ten goede komen aan de gemeenschap, zo oppert hij.

Hondengevechten worden vaak georganiseerd door harde criminelen, stelt Wassenberg (PvdD). Hij wil dat er snel een houdverbod komt voor mensen die veroordeeld zijn voor dierenmishandeling.

Drugs

Drugs staan centraal bij ondermijning, zegt Van Toorenburg (CDA). Zij pleit onder andere voor harder optreden bij verkoop van drugs aan minderjarigen, voor goede getuigenbescherming en voor meer samenwerking met landen als Colombia.

De Opiumwet stelt drugsbezit strafbaar. Van der Graaf (ChristenUnie) vraagt om dit te handhaven, ook bij kleinere hoeveelheden. Zij suggereert daarnaast om festivalorganisatoren een borgsom te laten betalen, die niet wordt terugbetaald als drugsgebruik wordt vastgesteld.

Van der Staaij (SGP) is blij met de "ferme woorden" van minister Grapperhaus over het streven naar een drugsvrije samenleving. Maar die moeten wel leiden tot daden.

Politie, OM en rechtspraak

De politie krijgt steeds meer taken, maar nauwelijks extra capaciteit en budget, stelt Helder (PVV) vast. Als gevolg daarvan is er een toenemende roosterdruk. En de politie is minder zichtbaar op straat, wat het gezag ondermijnt.

Waar halen we extra politiepersoneel vandaan? Kuiken (PvdA) noemt een aantal mogelijkheden: benader mensen die het korps hebben verlaten, stimuleer de zijinstroom en kijk naar het eventueel verkorten van de opleiding.

Hoever moeten de politie en de veiligheid door het ijs zakken voor er echt geïnvesteerd wordt? Onafhankelijk Kamerlid Van Kooten wil dat er voldoende agenten op straat en in de buurten zijn. Burgers willen volgens haar niet online aangifte doen maar bij een echt mens. Er moet dan ook snel een noodplan komen.

De bezuinigingen op het Openbaar Ministerie hebben veel schade aangericht, denkt Van Nispen (SP). Als de regering zedenmisdrijven en georganiseerde criminaliteit echt wil aanpakken, moet de vervolgende instantie voldoende middelen krijgen.

Groothuizen (D66) is blij dat de rechtspraak wat lucht krijgt door extra geld. Dat moet gebruikt worden om achterstanden weg te werken, zegt hij, want "goed recht is ook snel recht".

Privacy

Digitalisering maakt het steeds makkelijker om informatie te verzamelen over waar je bent, met wie je contact heb en waar je je geld aan uitgeeft. Verhoeven (D66) maakt zich zorgen over de "datazucht" van de overheid: de overheid heeft niets te zoeken in ons privéleven, tenzij we ergens van verdacht worden.

Van Dam (CDA) noemt de nadruk die Verhoeven op privacy legt "eenzijdig". Het kunnen uitwisselen van informatie is in zijn ogen belangrijk voor het bestrijden van criminaliteit en terrorisme.

De gegevens van slachtoffers en nabestaanden worden in de media soms breed uitgemeten. Doe meer om hun privacy te beschermen, vragen Van Toorenburg (CDA) en Kuiken (PvdA).

Asiel en migratie

Van Ojik (GroenLinks) wijst op de lange wachttijden in de asielprocedure. Het verkorten van de verblijfsduur en het schrappen van rechtsbijstand bij de eerste asielaanvraag zullen het probleem alleen maar verergeren, zo waarschuwt hij.

Het asielbeleid loopt compleet uit de klauwen, zegt Emiel van Dijk (PVV), en daarvoor betaalt de belastingbetaler de rekening. Om de massa-immigratie te stoppen moet Nederland volgens hem verdragen en afspraken opzeggen. Hiddema (FvD) pleit voor het herzien van het VN-Vluchtelingenverdrag.

Het Nederlands asielsysteem is verouderd, vindt Becker (VVD). Op korte termijn moeten de asielprocedures worden versneld, uitgeprocedeerde asielzoekers worden uitgezet en migratieovereenkomsten worden gesloten. Op langere termijn moeten vluchtelingen in de regio worden opgevangen.

De overlast van asielzoekers uit veilige landen ondergraaft het draagvlak voor de opvang van echte vluchtelingen, denkt Jasper van Dijk (SP). Hij wil dat de staatssecretaris hard onderhandelt met de landen van herkomst over hun terugkeer. Een barmhartig en rechtvaardig asielbeleid staat of valt bij een effectief uitzetbeleid, zo sluit Bisschop (SGP) zich daarbij aan.

Voordewind (ChristenUnie) pleit voor Europese aanmeldcentra voor asielzoekers. Nederland moet zich aansluiten bij een "coalition of the willing", suggereert hij.

Terrorisme en IS

Open grenzen en islamisering bedreigen volgens De Graaf (PVV) onze veiligheid. Het wordt normaal dat er bloed vloeit in de straten van Nederland, zo vreest hij. In ieder geval moeten we voorkomen dat IS'ers terugkeren. Ook kinderen, benadrukt de PVV'er, want die zijn geïndoctrineerd en niet meer te resocialiseren.

Ook Yesilgöz (VVD) wil niet dat IS'ers terugkomen. Ze zouden volgens haar lokaal, in Irak of Syrië, moeten worden berecht. Zo nodig moet Nederland daarom de eis loslaten dat de doodstraf niet mag worden opgelegd. Van den Berge (GroenLinks) ziet dat anders: we mogen niet door onze morele ondergrenzen zakken.

De rechter heeft vastgesteld dat kinderen niet verantwoordelijk zijn voor de gedragingen van hun ouders, benadrukt Azarkan (DENK). Hij spoort de regering aan om kinderen van Nederlandse IS'ers snel terug te halen.

Ministerie

Er is een reeks aan incidenten geweest op het ministerie, stelt Van Nispen (SP) vast. De minister kan volgens Van Dam (CDA) niet altijd vertrouwen op de ambtelijke organisatie. Er zijn heel veel goede mensen en er is goede wil, maar er heersen ook angst en wantrouwen. Daarom pleit de CDA'er voor een "reset".

Het ministerie van Justitie en Veiligheid is verrot, betoogt Markuszower (PVV). Julio Poch en PVV-leider Geert Wilders zijn volgens hem daardoor onterecht vervolgd, terwijl een pedofiele officier van justitie de dans ontspringt en wordt "gematst".

In de begroting wordt zo vaak gesproken van "transparantie", betoogt Hiddema (FvD), dat het erop lijkt dat het ministerie iets te verbergen heeft. Ook hij hekelt de bemoeienis van ambtenaren met de rechtszaak tegen Wilders.

Het debat over de begroting van Justitie en Veiligheid gaat op 21 november verder met de reactie van de bewindslieden.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist