Eenmalige energietoeslag lage inkomens

29 juni 2022, wetsvoorstel - Minister Schouten (Armoedebeleid) komt mensen met een laag inkomen tegemoet in de kosten voor energie met een eenmalige energietoeslag van €800. De Kamer debatteert over haar voorstel.

De energiekosten stijgen en het einde daarvan is nog niet in zicht. Voor huishoudens met een laag inkomen heeft het kabinet daarom besloten tot een eenmalige energietoeslag van €800 in het jaar 2022. De energietoeslag maakt deel uit van een breder pakket maatregelen. Hiermee wordt de pijn van kostenstijgingen niet weggenomen, maar voor zo'n 1 miljoen huishoudens wel verlicht, aldus minister Schouten.

Doelgroep

Een tsunami aan schulden. Dat voorziet Kathmann (PvdA) als gevolg van de gestegen kosten voor boodschappen, elektriciteit en gas. Volgens haar zijn de huidige maatregelen daarom niet toereikend. Verruim de doelgroep voor de energietoeslag van 120% naar 130% van het sociaal minimum, is haar advies.

Schouten is het daar niet mee eens. De grootste gemene deler in het minimabeleid van gemeenten is 120%. Daar heeft het kabinet bij aangesloten en ook voldoende budget voor gegeven.

Klopt het dat sommige gemeenten extra inkomenseisen stellen, vraagt Maatoug (GroenLinks). Het kabinet heeft gemeenten gevraagd om dit niet te doen, maar zij hebben daar wel de vrijheid voor, reageert de minister. Zij gaat haar uiterste best doen om een zo volledig mogelijk overzicht te maken van gemeenten die een inkomenstoets hanteren.

Studenten

Studenten worden praktisch uitgesloten als doelgroep van de energietoeslag, constateert Van Baarle (DENK). Uitwonende studenten moeten volgens hem in aanmerking kunnen komen voor de energietoeslag, ook al wonen ze vaak met anderen samen.

Studenten krijgen de energietoeslag niet, omdat de helft van de studenten thuis woont en dus geen eigen energierekening heeft, reageert Schouten. Veel kamerbewoners hebben bovendien een inclusieve huurprijs en wonen met meerdere mensen in één huis. Als huisgenoten allemaal apart de energietoeslag zouden kunnen aanvragen, valt de compensatie erg hoog uit.

Extra maatregelen

Verschillende partijen voorzien dat de voorgestelde maatregelen niet voldoende zullen zijn om de prijsstijgingen te dempen. Tijdelijk geen btw op voedsel, geen belasting op gas, bevriezen van de huur. Dat is volgens Van Kent (SP) nodig om de koopkrachtcrisis het hoofd te bieden. De Jong (PVV) wil dat de energietoeslag per 1 juli verhoogd wordt tot €1.200.

Schouten zegt dat dit voorstel zal worden behandeld bij het vervolg van het debat over de Voorjaarsnota. Zij wijst erop dat de energietoeslag niet het enige is wat het kabinet doet om de koopkracht te repareren. Daar is een pakket maatregelen van 6 miljard voor samengesteld.

Uitvoering

Inmiddels hebben alle gemeenten de €800 uitbetaald aan hun bijstandsgerechtigden, aldus Schouten. Daarmee is de helft van de doelgroep al bereikt. Maar de rest van de uitbetaling door gemeenten loopt stroef, oordeelt Eerdmans (JA21). Wie geen bijstandsuitkering heeft, heeft te maken met een "enorme papierwinkel" bij de aanvraag.

Er is vertraging en soms is de toeslag dubbel uitbetaald, constateert De Kort (VVD). Ook binnen het Rijk worden er fouten gemaakt, erkent Schouten, maar gemeenten betrachten over het algemeen zorgvuldigheid bij de uitvoering.

Heel veel mensen laten de energietoeslag van €800 liggen, constateert Stoffer (SGP). Hoe zorgen we ervoor dat de hele doelgroep worden bereikt? Hoe kijkt de minister ertegenaan dat mensen blijkbaar zodanige drempels ervaren bij het aanvragen dat hiervoor vrijwilligersorganisaties actief zijn, vraagt Palland (CDA).

Het is goed dat bijvoorbeeld kerken en moskeeën mensen helpen bij hun aanvraag, meent Schouten. Via bijvoorbeeld gemeentelijke websites worden mensen zo goed mogelijk geïnformeerd. In het derde kwartaal zal zij een overzicht geven van de stand van zaken bij de aanvragen.

Langere termijn

Als de crisis aanhoudt, moeten we wellicht meer doen, maar het moet ook goed gedaan worden, meent Ceder (ChristenUnie). Hij maakt zich zorgen over de koopkracht van minima op de langere termijn.

Verduurzaming en isolatie zijn belangrijke structurele oplossingen voor een te hoge energierekening, signaleert Podt (D66). Gaan gemeenten proactief de wijken in om mensen te wijzen op de mogelijkheden om hun huizen te verduurzamen?

Welke strategie heeft de regering om huishoudens op de langere termijn van een verwarmde woning en genoeg eten te voorzien? Omtzigt wil zo'n strategie graag binnen een halfjaar zien. In augustus gaat het kabinet voor de komende periode kijken naar de koopkracht, reageert Schouten. Er komt ook een uitgebreid programma over het tegengaan van armoede naar de Kamer.

Over de wetsvoorstellen en de ingediende moties zal op 5 juli worden gestemd.

Zie ook: