Discussie over vervolging bij aanval ander land

19 november 2015, wetsvoorstel - Het is onzeker of er voldoende steun is voor vervolging door het Internationaal Strafhof van politieke leiders die een ander land aanvallen. In ieder geval VVD en CDA zijn tegen.

Bij het internationale misdrijf agressie gaat het om gebruik van geweld tussen staten waarbij het VN-Handvest duidelijk wordt geschonden, bijvoorbeeld door een invasie of een bombardement zonder toestemming van de Veiligheidsraad en zonder dat sprake is van zelfverdediging. Vervolging hiervan door het Internationaal Strafhof wordt mogelijk zodra voldoende landen een wijziging van het Statuut van Rome hebben geratificeerd. Servaes (PvdA) hoopt dat dit snel gebeurt en dat ook Nederland, als gastheer van het Strafhof, dit onderschrijft. Er kan een afschrikwekkende werking van uitgaan, hoopt Van Bommel (SP). Maar het lijkt onzeker of het Nederlandse parlement instemt.

Regering: voorlopig geen nationale strafbaarstelling

De regering wil agressie ook strafbaar te stellen in de Wet internationale misdrijven. Maar zij ziet voorlopig af van invoering hiervan, totdat het Internationaal Strafhof rechtsmacht kan uitoefenen voor dit misdrijf. De bedoeling van minister Van der Steur (Justitie) is om hiermee bezwaren van vooral VVD en CDA weg te nemen, zodat deze fracties alsnog voor strafbaarstelling stemmen. Maar dat blijkt ijdele hoop. Taverne (VVD) en Knops (CDA) blijven tegen strafbaarstelling, onder meer omdat in hun ogen de definitie te onbepaald is en ruimte biedt voor politieke interpretatie. Minister Koenders (Buitenlandse Zaken) spreekt zijn teleurstelling hierover uit: de definitie is overduidelijk en is tot stand gekomen na jarenlange internationale onderhandelingen.

Effectiviteit Internationaal Strafhof kan beter

Alle woordvoerders uiten hun zorgen over de beperkte capaciteit en effectiviteit van het Strafhof. Ook zijn er twijfels over het draagvlak, met name onder Afrikaanse landen. Is het in dat licht wel verstandig om ook agressie onder de rechtsmacht van het Strafhof te brengen?, vraagt Sjoerdsma (D66) zich af. Hij wil de garantie dat de vervolging van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden niet ondersneeuwt. Verder pleit hij voor verhoging van het budget bij een stijgend aantal zaken en voor een betere bescherming van slachtoffers die hun recht willen halen. Hiervoor krijgt hij bijval van Servaes en Van Bommel.

De Kamer debatteerde eerder over wijziging van het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof op 24 september. Zij stemt op 24 november over de wetsvoorstellen en de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.