Discussie over afschaffing WOB-dwangsom

2 juni 2016, wetsvoorstel - Misbruik van dwangsommen op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) is ongewenst. Maar de oppositie is kritisch over het wetsvoorstel van minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) dat de WOB-dwangsom afschaft.

Bestuursorganen, zoals overheden, die te laat informatie verstrekken nadat een beroep is gedaan op de WOB, moeten een dwangsom betalen aan de aanvragers. Deze wettelijke bepaling heeft geleid tot misbruik: informatie wordt slechts opgevraagd in de hoop een dwangsom te incasseren. De kans daarop probeert men dan vaak te verhogen door WOB-verzoeken onduidelijk te formuleren of te "verstoppen". Coalitiewoordvoerders Veldman (VVD) en Fokke (PvdA) steunen Plasterks voorstel om de WOB-dwangsom af te schaffen. Maar de oppositie is kritisch: er is geen groot urgent probleem, met afschaffing verdwijnt een belangrijke stok achter de deur en er is overlap met het initiatiefwetsvoorstel-Voortman/Van Weyenberg.

Alternatief voor afschaffen dwangsom

Misbruik van de WOB-dwangsom moet worden voorkomen, vinden alle woordvoerders. Maar oppositiewoordvoerder vrezen dat met de afschaffing ook een belangrijk instrument verdwijnt voor "oprechte WOB-verzoekers". Amhaouch (CDA) komt daarom met een alternatief: een standaardformulier voor het vragen van informatie om onduidelijke of verstopte WOB-verzoeken te voorkomen. Steun hiervoor krijgt hij van Van Raak (SP), Koşer Kaya (D66) en Voortman (GroenLinks), maar Plasterk ziet er weinig in. Positiever is de minister over het verzoek van Veldman, Fokke en Amhaouch om een actieplan voor het op orde brengen van de informatiehuishouding van overheden.

Samenloop met Wet open overheid

Het op 9 december 2014 en 31 maart en 13 april 2016 door de Kamer behandelde initiatiefwetsvoorstel-Voortman/Van Weyenberg Wet open overheid (Woo) schaft ook de WOB-dwangsom af. Twee wetten die hetzelfde doen, is aan de ruime kant, zegt Van Raak. De Woo zorgt voor een goede balans, betoogt Voortman, omdat die er ook voor zorgt dat de overheid transparanter wordt. Afschaffing van de WOB-dwangsom is daarom alleen een goed idee als de Woo wordt ingevoerd, vindt Koşer Kaya. Maar volgens de minister moet het misbruik van de WOB-dwangsom snel worden gestopt, los van of de Woo wordt aangenomen door de Eerste Kamer.

De Kamer sprak eerder op 11 juni 2015 over afschaffing van de WOB-dwangsom. Zij stemt 7 juni over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.