Debat over vervolging legertop Myanmar voor oorlogsmisdaden

17 april 2019, debat - De legertop van Myanmar heeft zich schuldig gemaakt aan oorlogsmisdaden tegen Rohingya en andere minderheden. Moet Nederland meer doen om te komen tot vervolging? De Kamer debatteert met minister Blok (Buitenlandse Zaken).

In Myanmar zijn misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven gepleegd. Dat staat in een rapport van de Independent International Fact-Finding Mission on Myanmar, ingesteld door de VN-Mensenrechtenraad. Het advies om de legertop van Myanmar voor de rechter te brengen en de zaak door te verwijzen naar het Internationaal Strafhof, is echter niet overgenomen door de VN-Veiligheidsraad.

Genocide

Karabulut (SP) noemt de gebeurtenissen in Myanmar een "schoolvoorbeeld van etnische zuivering". De internationale gemeenschap mag niet wegkijken als een bevolkingsgroep uitgemoord wordt puur omdat ze moslim zijn, zegt Kuzu (DENK). De misdaden tegen de Rohingya worden volgens hem in het rapport terecht bestempeld als oorlogsmisdrijven en genocide.

Voor genocide geldt een zware bewijslast, zegt De Roon (PVV). Hij erkent dat het Myanmarese leger onaanvaardbaar geweld heeft gebruikt tegen de burgerbevolking, maar betwijfelt of bewezen is dat het uitmoorden van een bevolkingsgroep het doel was.

Vervolging

Myanmar is niet aangesloten bij het Internationaal Strafhof. Ook de VN-Veiligheidsraad verwijst de zaak niet daarheen door. China en Rusland blokkeren dit. "Onverkwikkelijk", is het oordeel van Blok, maar wel de realiteit. Ook de oprichting van een VN-tribunaal om daders te vervolgen is volgens hem geen optie, omdat dezelfde landen dit zullen blokkeren.

Het Internationaal Strafhof is toch een vooronderzoek gestart naar de gebeurtenissen in Myanmar nadat een aantal landen tot vervolging had opgeroepen. Nederland zou zich daarbij moeten aansluiten, vindt Van Ojik (GroenLinks). Hij wil ook met gelijkgezinde landen onderzoeken of het land kan worden aangeklaagd bij het Internationaal Gerechtshof voor schending van het Genocideverdrag.

We moeten straffeloosheid voorkomen, betoogt Sjoerdsma (D66). Hij wil dat de VN bewijzen blijft verzamelen voor de gepleegde oorlogsmisdaden. Nederland levert hieraan volgens de minister een financiële bijdrage.

Sancties en druk

De EU heeft sancties ingesteld tegen Myanmarezen die verdacht worden van oorlogsmisdaden. Hoe kunnen we Myanmar verder onder druk zetten? De woordvoerders doen verschillende suggesties.

  • Koopmans (VVD): gebruik ontwikkelingshulp als drukmiddel

  • Van den Hul (PvdA): zorg ervoor dat Nederlandse investeringen niet ten gunste komen van mensenrechtenschenders en stel voorwaarden aan economische samenwerking

  • Sjoerdsma (D66): bekijk of meer personen op de sanctielijst kunnen worden geplaatst

  • Kuzu (DENK): stel sancties in tegen bedrijven die het Myanmarese leger spekken

Blok steunt maatregelen tegen personen die zich schuldig hebben gemaakt aan mensenrechtenschendingen, maar hij is tegen algemene economische sancties. Daarmee worden volgens hem duizenden Myanmarezen getroffen die niets te maken hebben met de misstanden.

De Kamer stemt op 23 april over de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk debatten terug via Debat Gemist