Debat over uitspraak Hoge Raad over box 3

2 februari 2022, debat - Hoe gaat het kabinet reageren op de uitspraak van de Hoge Raad over de belasting voor spaarders? De Kamer debatteert hierover met staatssecretaris Van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst).

In box 3 van de inkomstenbelasting wordt het rendement op vermogen belast. Dat gebeurt op basis van een vooraf vastgesteld rendement, ongeacht het daadwerkelijk behaalde voordeel. De Hoge Raad oordeelde eind vorig jaar dat dit niet mag.

Een uitspraak met vergaande consequenties, zegt Van Rij. In de eerste plaats treft het veel burgers, maar de uitspraak heeft ook impact op de Belastingdienst. Daarnaast zijn er de nodige budgettaire consequenties voor het kabinet, dat binnen zes maanden met een oplossing moet komen.

Gevolgen

Omdat de heffing is stilgelegd, betalen "mensen die slapend rijk worden" nu helemaal geen belasting meer over vermogen, zegt Alkaya (SP). Hij wil dat het kabinet met spoedmaatregelen komt om dit te herstellen. De uitspraak van de Hoge Raad is "glashelder", maar we gaan niet minder belasting heffen over vermogen, voegt De Jong (D66) toe. Iedereen moet zijn steentje bijdragen: werkenden, zelfstandigen, en ook vermogenden.

Spaarders zijn de dupe van de spaartaks geworden, zegt Idsinga (VVD). De rente is immers nul en toch moesten ze belasting betalen. Hij wil daarom een eerlijke heffing op basis van reëel rendement. Van Houwelingen (FVD) pleit voor het belasten van een fictief rendement dat lager ligt dan de spaarrente.

Een manier om meer belasting te innen bij vermogenden is het afschaffen van de jubelton, een "ongelijkheidsvergroter van jewelste", zegt Grinwis (ChristenUnie). Kan die echt pas per 2024 worden afgeschaft? Van Rij zegt vóór 1 maart met een brief hierover te komen.

Vermogensbelasting

Verschillende partijen vrezen dat de problemen met box 3 leiden tot meer inkomensongelijkheid. Nijboer (PvdA) pleit daarom voor een progressieve vermogensbelasting van 1% per jaar voor vermogens van meer dan een ton, oplopend tot 5% voor vermogens boven 5 miljoen.

Er zitten haken en ogen aan dit voorstel voor een progressieve vermogensbelasting, zegt Van Rij, maar hij wil op dit moment geen opties uitsluiten. Er wordt geprobeerd het vraagstuk op te lossen in box 3, bij de belastingsoort waar het probleem is ontstaan. De uiteindelijke beslissing zal rond 1 mei worden genomen bij de Voorjaarsnota.

Veel Europese landen hebben helemaal geen vermogensbelasting, merkt Ephraim (Groep Van Haga) op. Waarom schaft Nederland die ook niet af? Maatoug (GroenLinks) wil weten of het klopt dat miljoenenvermogens in sommige Europese landen juist hoger worden belast dan in Nederland.

Omtzigt denkt dat een progressieve vermogensbelasting niet werkt, omdat vermogens snel naar het buitenland kunnen verdwijnen. Hij pleit daarom voor een heffing op een tweede woning of vakantiewoning.

Compensatie

De Hoge Raad heeft ook geoordeeld dat spaarders die in 2017 en 2018 te veel belasting hebben betaald over hun vermogen, gecompenseerd moeten worden. Mulder (PVV) vraagt hoeveel dit gaat kosten en binnen welke termijn de staatssecretaris dit kan realiseren.

Het beeld is dat dit gaat over rijke mensen, zegt Van Dijk (CDA), maar het gaat ook om ouderen en kleine ondernemers die gespaard hebben voor later. Eppink (JA21). wil dat kleine spaarders vooraan staan bij de compensatie. Niet alleen bezwaarmakers moeten worden gecompenseerd, maar ook andere spaarders die te veel belasting hebben betaald, vindt Stoffer (SGP).

Het bedrag van compensatie moet niet in rekening worden gebracht bij de mensen die toch al aan de verkeerde kant van de rijkdom zitten, meent Van Raan (PvdD). Simons (BIJ1) roept op tot een ethische discussie over rijkdom.

Het is een ingewikkelde puzzel, zegt Van Rij. Als iedereen z'n box 3-belasting terugkrijgt, kost dat vijf keer 4 miljard euro, maar dat lijkt de staatssecretaris "heel onwaarschijnlijk". Als je de compensatie puur beperkt tot bezwaarmakers, is het bedrag minder hoog. Van Rij wil uiterlijk 1 april met een herstelplan komen.

De Kamer stemt op 8 februari over de ingediende moties.

Zie ook: