Debat over steun aan Syrische rebellen
29 januari 2019, debat - De Kamer debatteert met minister Blok (Buitenlandse Zaken) over de steun die Nederland heeft geleverd aan rebellengroeperingen in Syrië.
Vanaf 2015 leverde Nederland zogenoemde niet-dodelijke steun aan oppositiegroepen in Syrië. In september 2017 bleek dat gesteunde groepen zich schuldig hebben gemaakt aan samenwerking met jihadisten en schending van de mensenrechten. De geleverde goederen bleken bovendien tegen de afspraken in gebruikt te worden in de militaire strijd. In april 2018 heeft minister Blok het programma stopgezet.
Vrijwel alle door Nederland geleverde goederen zijn ingezet in de militaire strijd, constateert Karabulut (SP). De regering heeft de Kamer daarover keer op keer voorgelogen, meent zij. Van Helvert (CDA) en Van der Graaf (ChristenUnie) wijzen erop dat de schending van de voorwaarden al langer bekend was.
Koopmans (VVD) erkent dat er zaken zijn misgegaan, maar hij benadrukt dat "we terroristen moeten bestrijden en vluchtelingenstromen moeten voorkomen". Het besluit tot steun is indertijd genomen om de Syrische burgers te beschermen, benadrukt Sjoerdsma (D66).
Internationaal recht
Heeft Nederland met de levering van goederen aan Syrische rebellen volkenrechtelijke grenzen overschreden, vraagt Van Ojik (GroenLinks). Sjoerdsma (D66) vindt dat de volkenrechtelijke risico's van de steunoperatie onvoldoende van tevoren met de Kamer zijn besproken. De Nederlandse Staat heeft zich volgens Öztürk (DENK) niet aan de wet gehouden.
Door de aard van de geleverde goederen en de criteria die eraan verbonden werden, zijn we binnen de kaders van het internationaal recht gebleven, meent de minister. Hij verwijst naar de Europese verordening uit 2013, die lidstaten juist opriep om niet-dodelijke steun te verlenen aan Syrische rebellen.
Openbaarheid
Na een verzoek op grond van de Wet openbaarheid van bestuur is onder meer bekend geworden welke groepen in Syrië zijn gesteund. Blok betreurt het zeer dat daarbij onbedoeld vertrouwelijke informatie is verstrekt. Hij heeft de stukken weer ingetrokken om die passages te schrappen. Ze zouden mensen en organisaties namelijk doelwit kunnen maken van wraakacties. Bovendien zou de minister met openbaarmaking afspraken met bondgenoten schenden.
Bij het openbaar maken van de stukken is "iets grondig misgegaan", concludeert Van Ojik (GroenLinks). Van Helvert (CDA) vraagt wanneer ze weer online komen. Het is een zootje, zo luidt het oordeel van Öztürk (DENK).
Blok zegt dat de informatie uiterlijk eind april weer openbaar wordt. Hij zal dan ook het resultaat bekendmaken van het onderzoek naar het ten onrechte verstrekken van vertrouwelijke informatie.
Toetsingskader
De Adviesraad Internationale Vraagstukken en de Commissie van advies inzake volkenrechtelijke vraagstukken zullen advies uitbrengen over een toetsingskader voor steun aan niet-statelijke, gewapende groepen.
Kuiken (PvdA) ziet uit naar het toetsingskader, want "we moeten leren van het verleden en in de toekomst betere beslissingen kunnen nemen". Maar Van Weerdenburg (PVV) heeft zo'n instrument niet nodig: ''Gebruik je gezond verstand en open je ogen voor het gevaar van de islam".
De Kamer sprak eerder op 2 oktober 2018 over de steun aan Syrische rebellen. Aansluitend aan het debat wordt een motie van wantrouwen van de SP verworpen. SP, PvdD, DENK en PVV stemmen voor. Over de overige moties stemt de Kamer op 5 februari.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Gemist