Debat over ontwikkelingen rondom het coronavirus

16 september 2021, debat – De Kamer debatteert met minister-president Rutte en minister De Jonge (Volksgezondheid) over het coronabeleid.

Per 25 september komt er een einde aan de anderhalvemeterregel. Dat kondigden Rutte en De Jonge aan bij de persconferentie op 14 september. Wel willen zij een coronapas verplichten voor bezoekers van de horeca, theaters, bioscopen en sportevenementen. Die moeten gevaccineerd of getest zijn, of van een virusbesmetting zijn hersteld.

Iedereen heeft nu de kans gehad om zich te laten vaccineren, zegt minister De Jonge. We komen daarmee in een andere fase, zegt premier Rutte, en daarom kunnen we de anderhalvemeterregel loslaten. Maar er zijn zo veel onzekerheden dat het volgens De Jonge lastig is om te voorspellen hoe de situatie zich de komende maanden ontwikkelt. Daarom wordt er op 1 november een nieuwe afweging gemaakt.

Simons (BIJ1) vreest dat maatregelen te vroeg worden losgelaten en waarschuwt voor een nieuwe coronagolf en overbelasting van de zorg. Om dat risico te beperken voeren we juist tijdelijk de coronapas in, zegt de premier.

Coronatoegangsbewijs

Individuele vrijheid is cruciaal, zegt De Vries (VVD). Maar de vrijheid om je niet te laten vaccineren is niet onbeperkt als de gezondheid van anderen daardoor in gevaar kan komen. Daarom steunt zij de invoering van de coronapas in onder meer de horeca. Wel bepleit de VVD-woordvoerder een uitzondering voor terrassen.

Volgens Paternotte (D66) is een coronatoegangsbewijs een proportionele maatregel, omdat anders misschien de deuren weer "potdicht" gaan bij een lockdown. Het is bovendien een tijdelijke maatregel, zo verwacht hij.

Kuiken (PvdA) is niet principieel tegen een coronapas, maar heeft wel twijfels over de reikwijdte en uitvoering. Zij vraagt om een uitzondering voor terrassen en sportkantines. En kunnen gemeenten de handhaving wel aan?

Het is aan ondernemers om te controleren of mensen een coronatoegangsbewijs hebben, zegt Rutte. Er is volgens hem 45 miljoen vrijgemaakt voor gemeenten om de handhaving uit te voeren.

Zijn er wel voldoende plekken waar mensen zich kunnen laten testen? Verschillende woordvoerders vragen zich dat af. Er moeten genoeg testlocaties komen, erkent minister De Jonge, anders is testen geen goed alternatief voor vaccinatie.

Dwang en drang

Dit is voor honderd procent drang, zegt Wilders (PVV) over de coronapas. Mensen die zich niet willen laten vaccineren, verdienen volgens hem net zo veel respect als mensen die dat wel doen. Voor ongevaccineerden die niet telkens opnieuw getest willen worden, gaat de samenleving dicht, en dat is "totalitair", vindt de PVV'er.

Het kabinet slaat door en wil van Nederland een coronadictatuur maken, betoogt Kuzu (DENK). In zijn ogen is duidelijk dat de coronapas neerkomt op een indirecte vaccinatieplicht.

De regering is bezig om Nederland om te vormen tot een medische apartheidsstaat, meent Baudet (FVD), met eerste- en tweederangsburgers. Ongevaccineerden worden uitgesloten en behandeld als melaatsen, zo sluit Van Haga (Groep Van Haga) zich daarbij aan. Hij vindt dat grondrechten met voeten worden getreden en pleit daarom voor een parlementaire enquête.

Het doel van de coronapas is niet dwang of drang, benadrukt Rutte. Minister De Jonge spreekt tegen dat het toegangsbewijs zorgt voor een tweedeling. Het zorgt er volgens hem juist voor dat gevaccineerden en geteste ongevaccineerden weer samen kunnen komen in grotere groepen.

Uitleggen, communiceren en overtuigen

De regering heeft gefaald in het uitleggen van complexe problemen en het helder communiceren naar burgers, stelt Gündoğan (Volt), en is daarmee veel steun kwijtgeraakt. Zo is volgens haar een voedingsbodem gecreëerd voor populisten en demagogen die desinformatie verkopen alsof het warme broodjes zijn.

We moeten mensen overtuigen om zich te laten vaccineren en ze niet onder druk zetten met een coronapas, vindt Stoffer (SGP). Opdringen werkt volgens hem averechts: mensen gaan dan de hakken in het zand zetten.

Een paardenmiddel, zo noemt Van Esch (PvdD) de coronapas. Deze vergaande vorm van vaccinatiedrang wordt volgens haar nu toegepast omdat het de overheid niet is gelukt om grote groepen te bereiken.

Ook Pouw (JA21) spreekt zich uit tegen de coronapas. Volgens haar is duidelijk welke groepen zich minder laten vaccineren: jongeren en mensen met een migratieachtergrond, sterke religieuze overtuigingen of weinig vertrouwen in de overheid. De overheid zou zich volgens haar meer op deze groepen moeten richten.

We analyseren de groep die zich nog niet heeft laten vaccineren, zegt De Jonge. Een deel ervan is er gewoon nog niet aan toegekomen. Een andere groep heeft twijfels en heeft meer informatie nodig, bijvoorbeeld van de huisarts. De minister hoopt de vaccinatiegraad te verhogen tot boven de 90%.

De regering moet gewoon toegeven dat de coronapas vooral bedoeld is om de vaccinatiegraad te verhogen, betoogt Westerveld (GroenLinks). Het dilemma van de omgang met ongevaccineerden moet volgens haar eerlijk worden benoemd, zodat er een debat over kan plaatsvinden.

Een aantal woordvoerders zijn kritisch over hoe De Jonge zich heeft uitgelaten over ongevaccineerden. De minister zou hun zorgen en onwetendheid moeten wegnemen, vindt Van der Plas (BBB), en dan helpt het niet als hij ze decadent, asociaal en een groot gevaar voor de maatschappij noemt.

De opmerkingen over ongevaccineerden waren niet schofferend bedoeld, verzekert De Jonge. De keuze van een aantal om zich niet te laten vaccineren, betoogt de minister, is wel bepalend voor de ruimte die de rest krijgt om het gewone leven weer te hervatten.

Evenementen en horeca

Evenementen binnen, zonder vaste zitplaatsen, worden weer toegestaan, met hooguit 75% zaalcapaciteit. Maar het verschil tussen 100% en 75% is juist het verschil tussen winst maken of geen winst maken, zegt Van den Berg (CDA).

Den Haan (Fractie Den Haan) heeft begrip voor de invoering van de coronapas, maar is tegen de sluiting van de horeca na 00.00 uur. Zij vreest ook dat de pas een drempel wordt om de horeca te bezoeken. Daarom is het volgens haar belangrijk dat er financiële steun blijft. Het kabinet stuurt hierover binnenkort een brief, zegt Rutte.

Zorgsalarissen

Verzorgenden en verpleegkundigen verdienen te weinig, vinden Hijink (SP) en Bikker (ChristenUnie). Zij willen 600 miljoen vrijmaken om de salarissen in 2022 met zo'n 3% te verhogen.

Het is niet aan een demissionair kabinet om zo'n groot bedrag hieraan uit te geven, zegt Rutte. Ook zet hij vraagtekens bij de dekking, het verhogen van de vennootschapsbelasting.

De Kamer stemt aansluitend op het debat over de ingediende moties.

Zie ook: