Debat over kabinetsmaatregelen stikstof en pfas

14 november 2019, debat - De Kamer debatteert met minister-president Rutte en de ministers Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) en Van Veldhoven (Milieu en Wonen) over de kabinetsmaatregelen om de problemen met stikstof en pfas te verminderen.

Eind mei 2019 deed de Raad van State twee uitspraken over het Programma Aanpak Stikstof (PAS), waardoor de vergunningaanvragen van naar schatting 18.000 bouw- en infrastructuurprojecten werden stilgelegd.

Een crisis van ongekende omvang. Zo omschreef premier Rutte het stikstofprobleem eerder. Het kabinet hoopt de bouw- en infrasector snel weer op gang te krijgen met een aantal tijdelijke maatregelen. We werken hard aan een uitgebreidere lijst van bronmaatregelen, zegt de premier. En over een gebiedsgerichte aanpak wordt overleg gevoerd met de provincies.

Beoordeling

Paniekmaatregelen als gevolg van krankzinnige milieuregels uit Brussel, luidt het oordeel van Wilders (PVV), die een motie van wantrouwen indient. Hij wil de normen voor stikstof en pfas verhogen en stelt een noodwet voor, waarmee het kabinet een halfjaar de tijd kan nemen om structurele maatregelen te treffen.

Baudet (FvD) noemt de stikstofcrisis een boekhoudkundige, juridische crisis, want "de natuur en het milieu in Nederland floreren". Een modernisering van het vergunningenstelsel is zijns inziens de oplossing.

Het kabinet heeft jarenlang willens en wetens te veel stikstofuitstoot toegelaten en levert nu een wanprestatie, zegt Klaver (GroenLinks). De stikstofruimte die vrijkomt door de voorgestelde maatregelen, moet van hem met prioriteit worden ingezet voor natuurherstel en woningbouw.

Nederland heeft te lang op de pof van Moeder Natuur geleefd, meent De Groot (D66). De stikstofcrisis biedt zijns inziens een kans om naar een werkelijk duurzame economie te groeien. Dik (ChristenUnie) verwoordt het als volgt: als we duurzaam het goede leven willen leven, moeten we andere keuzes maken.

Toereikend?

De tijdelijke stikstofmaatregelen van het kabinet zijn volstrekt onvoldoende om vooral in het westen van het land weer te kunnen bouwen, denkt Moorlag (PvdA). Welke aanvullende maatregelen heeft het kabinet op de plank liggen?

Voor een échte oplossing moeten we naar de bron van de vervuiling, zegt Futselaar (SP). Hij bepleit een stevige aanpak van de vervuilende industrie en de intensieve veehouderij.

Landbouw

Ouwehand (PvdD) wijst op de echte slachtoffers van de kabinetsmaatregelen: de natuur en de dieren die straks opgesloten zitten in potdichte stallen met dure, niet-werkende luchtwassers op het dak.

Hoe meer eiwit in het voer, hoe meer stikstof er via de mest vrijkomt. Daarom moeten boeren hun vee straks minder eiwitrijk voer geven. Als zij daardoor in hun inkomen worden getroffen, moet daar een vergoeding tegenover staan, vindt Geurts (CDA). Hij vraagt de minister van LNV om een positieve houding tegenover initiatieven vanuit de agrarische sector.

Bisschop (SGP) pleit voor een constructief landbouwbeleid in plaats van beleid dat de landbouw schade toebrengt. Het grotere verband mag niet verloren gaan in "natuurgemillimeter", zegt hij.

Natuur

De stikstofopbrengst van de maatregelen wordt voor een heel belangrijk deel gebruikt voor natuurherstel, betoogt de premier, en daarnaast wordt er voor de natuur nog 250 miljoen uitgetrokken. Niet een heel belangrijk deel, maar alles moet naar natuurherstel, reageert Ouwehand (PvdD).

Wij willen een robuust natuurnetwerk, betoogt Rutte, en dan is het soms beter om natuurgebieden anders in te richten. Minister Schouten bekijkt daarom samen met de provincies of sommige blijvend zwakke Natura 2000-gebieden hun beschermde status kunnen verliezen. Daarvoor is wel Europese toestemming nodig, voegt zij toe.

Harbers (VVD) is er blij mee, want "Nederland zal blijven vastlopen als we rigide blijven omgaan met deze gebieden". Het is misgegaan toen "al die gebieden als Natura 2000-gebied werden aangewezen", zegt onafhankelijk Kamerlid Van Haga.

Maximumsnelheid

De maximumsnelheid op snelwegen gaat overdag omlaag naar 100 km/u. Dat geldt voor het hele land, zegt minister Van Nieuwenhuizen, omdat daarmee het stikstofeffect groter is. Het levert voldoende winst op om de woningbouw te kunnen hervatten en door te gaan met zeven infrastructurele projecten.

Kuzu (DENK) noemt de verlaging van de maximumsnelheid "een mep in het gezicht van de automobilist". Maar als daardoor de woningbouw kan worden hervat, is een snelheidsverlaging niet het grootste probleem, zegt Van Otterloo (50PLUS). Hij wijst erop dat langzamer rijden ook goed is voor de verkeersveiligheid en de doorstroming.

Pfas

Ook de norm die sinds de zomer geldt voor pfas, bepaalde giftige, niet-afbreekbare stoffen, leidt tot vertraging in bouw- en infraprojecten. Zijn bouwers en grondbedrijven wel voldoende geholpen met de voorgestelde maatregelen, vraagt Dik (ChristenUnie). Op het moment dat een nieuwe, tijdelijke norm voor pfas beschikbaar is, moet die direct gelden, bepleit Harbers (VVD).

Pfas is echt een groot probleem, zegt minister Van Veldhoven. Zij zet alles op alles om binnen de wetgeving ruimte te vinden, want voor de bouwers en baggeraars "telt elke dag". Maar we kunnen de norm niet zomaar zonder onderbouwing aanpassen, aldus de minister.

De motie van wantrouwen wordt aansluitend aan het debat verworpen met de stemmen van PVV en FvD voor. De Kamer stemt op 19 november over de overige moties die tijdens het debat zijn ingediend.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist