Debat over integratie en maatschappelijke samenhang

19 november 2018, begroting - De Kamer gaat met minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) in debat over het begrotingsonderdeel integratie en maatschappelijke samenhang.

Hoe voorspoedig verloopt de inburgering van nieuwkomers in de Nederlandse samenleving? En staat de maatschappelijke cohesie onder druk door toenemende polarisatie? Minister Koolmees benadrukt dat diversiteit in Nederland een gegeven is. Die verscheidenheid aan achtergronden brengt wel opgaven met zich mee. Er is werk aan de winkel, aldus de minister.

Scheidslijnen

De scheidslijnen in Nederland worden steeds dieper, constateert Van Dijk (SP), tussen oud en jong, tussen praktisch en theoretisch opgeleid, tussen migranten en niet-migranten. Koolmees noemt drie perspectieven om die kloven te verkleinen: mensen moeten de kans krijgen zich te ontwikkelen, om goed werk te vinden en om invloed op hun eigen leefomgeving uit te oefenen.

Het ideaal van de multiculturele samenleving berustte op een individualistisch mensbeeld, terwijl de mens een sociaal wezen is, stelt Heerma (CDA). Omzien naar elkaar moet dan ook niet worden uitbesteed aan de overheid. Inzet en positieve intenties van beide zijden zijn volgens de CDA-woordvoerder nodig om de "groeiende frustratie en polarisatie" in het integratievraagstuk tegen te gaan.

Kuzu (DENK) hekelt politici die het beeld neerzetten van een samenleving die in vuur en vlam zou staan door toedoen van minderheden. Op die manier worden mensen bang voor elkaar gemaakt, vindt hij, en daarbij worden ze ook nog opgehitst door sommige media.

Gelijke behandeling

Ploumen (PvdA) is ervan overtuigd dat vluchtelingen maar al te graag een bijdrage willen leveren aan de Nederlandse maatschappij. Discriminatie op de woning- en arbeidsmarkt bemoeilijkt dit, vreest ze. Daarom roept ze de minister op om dit soort overtredingen actiever op te sporen en ook te sanctioneren.

Diversiteit is volgens De Graaf (PVV) een nieuwe "heilige graal". De overheid voert beleid waarmee Nederlanders gediscrimineerd worden en nieuwkomers bevoordeeld, maar de gewone Nederlander draait wel op voor de kosten van het opengrenzenbeleid, concludeert de PVV-woordvoerder.

Er zijn grote achterstanden op de arbeidsmarkt, erkent de minister, maar de participatie van mensen met een migratieachtergrond stijgt wel. Met verschillende pilots hoopt hij hun kansen op werk verder te vergroten. Dat is volgens Koolmees een kwestie van gelijktrekken en niet van voortrekken.

Becker (VVD) houdt een pleidooi voor zelfbeschikking, juist ook in migrantengemeenschappen: iedereen in Nederland moet vrij kunnen beslissen over eigen leven en lichaam. Kom met een breed actieplan, zo vraagt ze de minister, waarin bijvoorbeeld ook wordt ingezet op het vergroten van de financiële onafhankelijkheid van vrouwen met een migratieachtergrond

Nieuw inburgeringsstelsel

Onder het vorige kabinet werd een stelsel ingevoerd dat uitging van de verantwoordelijkheid van de inburgeraar zelf. Verschillende woordvoerders vinden dat dit systeem gefaald heeft en zijn daarom blij dat minister Koolmees heeft aangekondigd met een nieuwe inburgeringswet te komen.

Marktwerking en eigen verantwoordelijkheid lagen ten grondslag aan het oude stelsel, betoogt Smeulders (GroenLinks). Taalbureaus konden zo veel geld verdienen, maar leverden niet altijd kwaliteit. Hij pleit voor voldoende contacturen en minimumafspraken in het nieuwe stelsel. Van Dijk (SP) wil het taalonderwijs onderbrengen bij roc's. Dat lijkt hem ook goed voor de arbeidsvoorwaarden van taalleraren.

De regie komt in het nieuwe systeem meer bij de gemeente te liggen, reageert Koolmees. Inburgeraars kunnen dus op meer begeleiding vanuit de gemeente rekenen, maar als ze zich niet actief inzetten krijgen ze ook sneller te maken met sancties.

Segers (ChristenUnie) vraagt aandacht voor inburgeraars die soms schulden van tienduizenden euro's hebben gemaakt in het huidige stelsel. Dan sta je toch al op een enorme achterstand om volwaardig mee te gaan doen in de samenleving? De minister licht toe dat zulke schulden vooral zijn gemaakt als er boetes werden uitgedeeld vanwege aantoonbaar verwijtbaar gedrag.

Het nieuwe inburgeringsstelsel zal pas in 2020 worden ingevoerd, maar Paternotte (D66) hoopt van de nood een deugd te maken. Hij wil dat gemeenten nu alvast aan de slag gaan met pilots voor een snellere inburgering. Laat de voorlopers op dit gebied maar pionieren, stelt hij voor.

De Kamer stemt op 27 november over de ingediende moties en op een nader te bepalen datum over de begroting.

zie ook

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Gemist