Debat over inschattingsfouten begeleiding dader metromoord

12 december 2019, debat - Uit onderzoek blijkt dat instanties fouten hebben gemaakt bij de begeleiding van de dader van de metromoord in Amsterdam. Minister Dekker (Rechtsbescherming) en staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) debatteren hierover met de Kamer.

Philip O. stak op 27 juli 2017 een willekeurige passagier dood in de Amsterdamse metro. De Inspectie Justitie en Veiligheid (IJenV) heeft onderzoek gedaan en concludeert dat mogelijkheden om O. te straffen en behandelen onvoldoende zijn benut. Een aantal belangrijke punten zijn:

  • de PIJ-maatregel (Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen) naar aanleiding van een poging tot doodslag op 16-jarige leeftijd is nooit uitgevoerd
  • Philip O. is niet goed voorbereid op een terugkeer in de maatschappij na een gevangenisstraf voor een gewapende overval
  • er was onduidelijkheid over de verantwoordelijkheidsverdeling tijdens de gedwongen opname op een gesloten psychiatrische afdeling

De overheid moet ervoor zorgen dat systemen om de samenleving te beschermen op orde zijn, benadrukt Dekker. We moeten volgens hem leren van wat verkeerd is gegaan, maar fouten zijn nooit voor honderd procent te voorkomen.

Maatregelen

Het kabinet heeft maatregelen genomen, onder meer om uitwisseling van informatie tussen zorg en justitie te verbeteren. Is het lek nu boven? Kuiken (PvdA) vraagt zich dat af, maar ook andere woordvoerders zijn nog niet helemaal overtuigd. Het is een kwestie van tijd voor er een nieuw slachtoffer valt, vreest Markuszower (PVV).

Zijn nieuwe wetten dé oplossing van het probleem? Groothuizen (D66) heeft daar twijfels over. Het op papier zetten van regels zorgt volgens hem niet per se voor een betere uitvoering. Veiligheid is en blijft mensenwerk, zo sluit Van Nispen (SP) zich daarbij aan. Azarkan (DENK) pleit voor meer regie in de gegevensuitwisseling.

Het medisch beroepsgeheim zou het uitwisselen van belangrijke informatie niet mogen belemmeren, vinden veel woordvoerders. Staatssecretaris Blokhuis verwacht dat dit beter geregeld wordt met de Wet verplichte ggz en de Wet forensische zorg.

Rol Openbaar Ministerie

Het Openbaar Ministerie valt niet onder het toezicht van de IJenV. Het is onbevredigend dat de inspectie daardoor zo weinig zegt over de rol van het OM, vindt Groothuizen (D66). Van Toorenburg (CDA) en Kuiken (PvdA) suggereren dat de inspectie ook de rol van het OM zou moeten kunnen beoordelen.

Het OM zou meer oog kunnen hebben voor slachtoffers en nabestaanden, zegt Van Wijngaarden (VVD). Hij denkt dat een "victims' commissioner", zoals die er is in Groot-Brittannië, het lerend vermogen kan vergroten. Minister Dekker wil bekijken of dit meerwaarde heeft.

Wachtlijsten

Dat Philip O. niet de juiste begeleiding kreeg, komt volgens Van Nispen (SP) mede door lange wachtlijsten. De psychiatrische zorg is de afgelopen jaren uitgeknepen, zo vult Van den Berge (GroenLinks) aan. Door bezuinigingen zijn volgens onafhankelijk Kamerlid Van Kooten problemen afgeschoven op de samenleving.

De staatssecretaris doet zijn best om de wachtlijsten in de ggz terug te brengen. Er is extra geld voor de ambulante begeleiding door gemeenten. Ook zijn er meer bedden in de beveiligde ggz voor mensen met gevaarlijk verward gedrag.

Langer opsluiten?

Gevaarlijke gekken als Philip O. moeten niet in de zorg terechtkomen, vindt Markuszower (PVV), maar gewoon worden opgesloten, desnoods levenslang. Er zijn mogelijkheden om gevaarlijke personen gedwongen op te nemen, zegt minister Dekker. Die kunnen volgens hem vaker worden toegepast.

De Kamer stemt op 17 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist