Debat over het rapport van de OVV over de casus Michael P.

3 april 2019, debat - De Kamer debatteert met minister Dekker (Rechtsbescherming) over de forensische zorg naar aanleiding van de casus Michael P., in eerste aanleg veroordeeld voor de moord op Anne Faber.

De overheid is tekortgeschoten in de bescherming die de samenleving van haar mag verwachten. Deze conclusie wordt getrokken in de rapporten over de casus Michael P. van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en van de Inspectie Justitie en Veiligheid (IJV) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

In de rapporten worden harde conclusies getrokken, zegt minister Dekker: er zijn ernstige fouten gemaakt en er was onvoldoende oog voor risico's. Hij noemt het beschermen van de samenleving tegen mensen als Michael P. een van de belangrijkste opdrachten van zijn ministerschap.

Positie en rol minister

Minister Dekker was nog niet aangetreden toen Anne Faber werd vermoord. Maar hij draagt wel degelijk de ministeriële verantwoordelijkheid voor de dingen die fout zijn gegaan, betoogt Krol (50PLUS), en hij had eerder maatregelen kunnen nemen. Azarkan (DENK) deelt die analyse en vraagt de minister daarom om op te stappen.

De minister moet zich schamen, vindt Markuszower (PVV): hij wist van de puinhoop in de keten en heeft die niet opgelost, hij heeft de Kamer verkeerd ingelicht en hij heeft geen gebruik gemaakt van zijn bevoegdheden om de samenleving te beschermen.

Groothuizen (D66) stelt vast dat de minister systeemverantwoordelijk is. Het is volgens hem daarom goed dat hij maatregelen heeft aangekondigd, maar die mogen niet leiden tot extra bureaucratie. Geen administratieve handelingen en het plaatsen van vinkjes, zo sluit Drost (ChristenUnie) zich daarbij aan, maar veranderingen in de praktijk.

Voorkom dat de aangekondigde maatregelen verzanden, vraagt Van der Staaij (SGP). De minister belooft om over de uitvoering regelmatig aan de Kamer te rapporteren. Ook wil hij de OVV laten kijken naar "structurele kwetsbaarheden op het snijvlak van justitie en zorg".

Privacy en informatiedeling

Bij de overplaatsing van Michael P. naar de forensisch psychiatrische afdeling in Den Dolder is niet alle informatie, met name over zijn zedendelicten, gedeeld. Hij beriep zich op het recht op privacy en het medisch beroepsgeheim.

Privacyregels mogen de veiligheid en bescherming van de samenleving niet in de weg staan, betogen Van der Staaij (SGP) en Van Wijngaarden (VVD). Van Toorenburg (CDA) noemt het niet doorgeven van informatie "stuitend".

Dat men bij de forensisch psychiatrische afdeling in Den Dolder onvoldoende op de hoogte was van het zedenverleden van Michael P., getuigt volgens Hiddema (FvD) van "gemakzucht". In het openbare vonnis worden namelijk de gruwelijkheden genoemd die hij heeft begaan: het was duidelijk dat het om een psychopaat gaat.

Tbs

Na zijn arrestatie in 2010 op verdenking van twee verkrachtingen heeft Michael P. geweigerd om mee te werken aan observatieonderzoek in het Pieter Baan Centrum. Op deze manier ontliep hij een veroordeling tot tbs.

Het mag niet meer lonen om medewerking aan gedragsonderzoek te weigeren, benadrukken Van Toorenburg (CDA) en Van Wijngaarden (VVD). Zij zijn daarom blij met aanpassingen in de wetgeving die minister Dekker heeft doorgevoerd. Maar volgens Hiddema (FvD) konden rechters altijd al tbs opleggen aan verdachten die niet meewerken.

Michael P. had naar een gesloten tbs-instelling gestuurd moeten worden, maar kwam terecht op een forensisch psychiatrische afdeling. Voorkom dit soort missers, zegt Van Kooten (PvdD), maar timmer niet de hele forensische zorg hermetisch dicht. Dat komt de terugkeer in de samenleving van lichtere gevallen niet ten goede.

Toekennen vrijheden

Worden er niet te makkelijk vrijheden, zoals (onbegeleid) verlof, toegekend aan zware (zeden)delinquenten? Die vraag kwam op na het verschijnen van de kritische rapporten over de casus Michael P. Minister Dekker heeft daarom laten nagaan of gedetineerden hun vrijheden terecht hadden gekregen en heeft 24 verloven ingetrokken of opgeschort.

Wie moet eindverantwoordelijk zijn voor het toekennen van vrijheden zoals verlof? Minister Dekker wil die taak bij de directeur van de penitentiaire inrichting leggen. Laat een onafhankelijke commissie het verlof toekennen, suggereren Kuiken (PvdA) en Buitenweg (GroenLinks).

Financiën

Gaat het in de casus van Michael P. vooral om persoonlijke fouten en fouten in het systeem, of ligt het ook aan een gebrek aan middelen? Van Nispen (SP) en Azarkan (DENK) denken dat de forse bezuinigingen op de forensische zorg hebben bijgedragen aan het maken van fouten. Volgens hen heeft het gebrek aan personeel en expertise geleid tot het slechter inschatten van risico's.

In de rapporten wordt geen expliciete relatie gelegd tussen de werkdruk en de geconstateerde problemen, zegt minister Dekker. Maar meer geld kan wel helpen bij een professionele uitvoering van kerntaken, zegt Groothuizen (D66). De minister is het daarmee eens en wijst op genomen maatregelen om de werkdruk te verlagen: er is 30 miljoen extra en de bureaucratie wordt aangepakt.

De motie van wantrouwen die door de PVV is ingediend, wordt aansluitend aan het debat verworpen. PVV en DENK stemmen voor. De Kamer stemt op 9 april over de andere ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk debatten terug via Debat Gemist