Debat over het rapport van de commissie-Sorgdrager over de fipronilcrisis
7 maart 2019, debat - De Kamer debatteert met de ministers Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en Bruins (Medische Zorg) over het rapport van de commissie-Sorgdrager over de fipronilcrisis.
In de zomer van 2017 werd fipronil aangetroffen in Nederlandse eieren. Het verboden middel bleek te zijn toegepast om bloedluis bij kippen te bestrijden. Miljoenen eieren werden vernietigd en zo'n drie miljoen kippen werden geruimd.
Een commissie onder leiding van voormalig minister Sorgdrager deed onderzoek naar de fipronilcrisis. Dat leidde tot onder andere de volgende conclusies:
- het toezicht op voedselveiligheid van de pluimveesector zelf schoot tekort
- toezichthouder NVWA ging niet adequaat om met meldingen over het gebruik van fipronil
- de betrokken ministeries onderschatten de ernst van de situatie
Het rapport van de commissie-Sorgdrager vormt de basis voor het Actieplan Voedselveiligheid, zegt minister Bruins. Veel aanbevelingen zijn al opgepakt, andere vragen meer tijd.
Kwaliteitssystemen
Bij de productie van voedsel zijn sectoren in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor kwaliteitscontrole. IKB Ei is het belangrijkste kwaliteitszorgsysteem voor de productie van eieren, maar deelname hieraan is niet verplicht voor pluimveebedrijven.
Futselaar (SP) spreekt van "een ideologische drang om slagers hun eigen vlees te laten keuren". Sectoren zijn volgens hem niet gebaat bij strengere controles, omdat daardoor de kosten voor aangesloten bedrijven stijgen.
Bedrijven die voedsel produceren, zouden verplicht moeten worden om zich aan te sluiten bij een kwaliteitszorgsysteem, vinden Lodders (VVD), Moorlag (PvdA) en Dik (ChristenUnie). Naar die optie wordt gekeken, antwoordt minister Schouten.
Geen van de Nederlandse kwaliteitssystemen voldoet op dit moment aan de eisen voor ketenborging. De tijd van vrijblijvendheid is voorbij, zegt De Groot (D66). Ook Bromet (GroenLinks) en Dik (ChristenUnie) denken dat de overheid meer kan doen.
NVWA
De NVWA was niet goed voorbereid op een incident als de fipronilcrisis, zo stelt de commissie-Sorgdrager. Het is belangrijk dat de toezichthouder signalen uit sectoren opvangt en beoordeelt op risico's, benadrukt minister Bruins.
Heeft de NVWA wel voldoende capaciteit om goed te controleren? De veehouderijsector is "too big to control", stelt Ouwehand (PvdD). Ze spreekt van een "groot industrieel dodingssysteem": hoe controleer je voedselveiligheid en dierenwelzijn als 650 miljoen dieren per jaar de dood in worden gejaagd?
Het lijkt er niet op dat de NVWA meerdere voedselcrises tegelijk aankan, betoogt Van Brenk (50PLUS), en dat baart haar zorgen. We hebben een robuust systeem van voedselveiligheid, reageert minister Bruins, maar incidenten zijn nooit helemaal te voorkomen.
Breng de Nederlandse Controle Autoriteit Eieren (NCAE) onder bij de NVWA, zo adviseert de commissie-Sorgdrager. Geurts (CDA) en Lodders (VVD) vinden dat echter geen goed idee. Ze vrezen voor slechtere controle en hogere kosten.
Proportionaliteit
Waren de maatregelen na het aantreffen van fipronil in eieren terecht? Vanuit het voorzorgbeginsel was het terugroepen van eieren volgens Futselaar (SP) logisch. Er zijn duidelijke normen, zo sluit Moorlag (PvdA) zich daarbij aan.
Bisschop (SGP) zet vraagtekens bij de proportionaliteit: je had 1.700 eieren moeten eten voordat het schadelijk zou zijn. Geurts (CDA) sluit daarbij aan: mensen krijgen waarschijnlijk meer fipronil binnen als ze hun huisdieren ermee behandelen.
De Kamer stemt op 12 maart over de ingediende moties.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Gemist