Debat over het opkopen van huizen door beleggers

13 maart 2019, debat - Wat te doen met beleggers die huizen opkopen om ze duur te verhuren? De Kamer bespreekt het met minister Ollongren (Binnenlandse Zaken).

De interesse van beleggers in de Nederlandse woningmarkt is in de afgelopen jaren gestegen. In 2017 investeerden institutionele, particuliere en private beleggers, ook uit het buitenland, circa 5,2 miljard euro in woningen. Dat is 20% meer dan in het jaar daarvoor, liet minister Ollongren onlangs aan de Kamer weten.

De woordvoerders zijn het erover eens dat de activiteiten van beleggers een risico opleveren voor kopers en huurders in het middensegment: beleggers kapen huizen weg voor de neus van koopstarters en het krappe aanbod drijft de huurprijzen op.

Speculanten en duurzame beleggers

Burgers zijn overgeleverd aan de grillen van speculanten op de totaal overspannen woningmarkt, vat Smeulders (GroenLinks) de situatie samen. Niet alleen in grote steden als Amsterdam en Rotterdam, maar ook in Enschede of Zeeuwse kustplaatsen, waarschuwt Nijboer (PvdA).

Huizen zijn om in te wonen, niet voor beleggers om "schathemeltjerijk" van te worden, vindt Beckerman (SP). Dik (ChristenUnie) wil beleggers "niet wegzetten als boeven", maar volgens haar gaat er momenteel wel iets grondig mis op de woningmarkt.

Ollongren maakt een onderscheid tussen speculanten op zoek naar snelle winsten en beleggers, bijvoorbeeld pensioenfondsen, die een "duurzame en onmisbare" bijdrage leveren aan de woningmarkt door goede woningen voor een eerlijke prijs te verhuren. Scheer dus niet alle beleggers over één kam, vraagt de minister.

Oplossingen en maatregelen

Verschillende maatregelen moeten het middensegment gezond houden. Zo werkt Ollongren momenteel het idee van een "noodknop" uit, waarmee gemeenten kunnen voorkomen dat woningen in het middenhuursegment in handen van beleggers vallen. De woordvoerders doen zelf ook suggesties, zowel voor de koop- als huursector.

De wortel van het probleem is dat we tien jaar te weinig woningen hebben gebouwd, analyseert Van Eijs (D66). Nieuwe woningen bijbouwen ziet zij net als Koerhuis (VVD) en Ronnes (CDA) als de belangrijkste oplossing om ruimte te creëren in het middensegment.

Smeulders (GroenLinks) en Beckerman (SP) willen het bestaande puntensysteem voor huurwoningen uitbreiden. Verhuurders zouden daardoor te hoge huren verplicht moeten verlagen.

Een zelfbewoningsplicht, oftewel de eis dat een koper de woning ook echt zelf moet bewonen, is al mogelijk voor nieuwbouw. Beckerman (SP), Nijboer (PvdA), Dik (ChristenUnie) en Ronnes (CDA) vragen zich af of zo'n plicht ook kan voor bestaande bouw. Vanwege het eigendomsrecht en de vrijheid van vestiging is dat juridisch onmogelijk, antwoordt Ollongren.

Fiscale maatregelen kunnen beleggen in vastgoed minder aantrekkelijk maken, zegt Nijboer (PvdA), bijvoorbeeld door huurinkomsten zwaarder te belasten. Verhoog de overdrachtsbelasting voor beleggers, suggereren Beckerman (SP) en Ronnes (CDA). Een slecht idee, vindt Koerhuis (VVD). Volgens hem zullen verhuurders hogere belastingen uiteindelijk doorberekenen aan huurders.

Effecten op lange termijn

Van Eijs (D66) merkt op dat de structurele gevolgen van beleggingen voor de woningmarkt nog niet voldoende duidelijk zijn. Zij verwelkomt het nader onderzoek naar prijseffecten en verdringingseffecten, dat de minister gaat doen samen met het Kadaster en De Nederlandsche Bank.

De huizencrisis in Amerika begon in 2007 toen beleggers kredieten voor woningen niet meer aflosten, zegt Ronnes (CDA). Vormen vastgoedbeleggingen een langetermijnrisico voor de stabiliteit van het financiële stelsel? Daarover maakt Ollongren zich geen zorgen: de zakelijke hypotheken die professionele beleggers afsluiten voldoen aan strenge kredieteisen.

De Kamer stemt op 19 maart over de ingediende moties.

zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist