Debat over het NPLG en de stikstofproblematiek

23 februari 2023, debat - De Kamer debatteert met minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) en Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) over het Nationaal Programma Landelijk Gebied en de stikstofproblematiek.

We zetten belangrijke tussenstappen, zegt Van der Wal. De piekbelastersaanpak is een aanvulling op het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Per 1 juli moeten provincies een plan per gebied hebben gemaakt, met onder andere doelen voor emissiereductie, natuurherstel en water. We moeten een "deuk in de depositie slaan", benadrukt de minister, want we hebben nu eenmaal een probleem met de instandhouding van de natuur.

Dwang en twijfel

Als piekbelasters hun stikstofuitstoot niet vrijwillig terugdringen, moet de overheid vanaf november verplichtend instrumentarium inzetten, betoogt De Groot (D66). Hij noemt dat een "laatste redmiddel" om Nederland van het slot te halen.

De aanpak van piekbelasters en verplichte uitkoop leiden tot "onmenselijk beleid", vindt Bisschop (SGP). Hij pleit voor een gebiedsgerichte aanpak gebaseerd op innovatie, extensivering en eventueel verplaatsing.

Er komt een aantrekkelijke regeling voor piekbelasters die willen stoppen, zegt Van der Wal, maar die sluit aan het eind van het jaar weer, vooral om snelheid te houden. Daarna moet er per gebied maatwerk worden geleverd. De stok achter de deur van dwingende maatregelen is volgens de minister belangrijk om deelname aan de vrijwillige regeling te stimuleren.

Eppink (JA21) wil dat het kabinet inzet op innovatie in plaats van op onteigening. We hebben niet minder boeren, maar minder stikstofgekte en minder dwang nodig, stelt Kops (PVV). De stikstofcrisis is een door onszelf gecreëerde catastrofe, stelt Van Haga (Groep Van Haga), die heeft geleid tot stupide, zelfopgelegde stikstofnormen.

Zeggen dat stikstof slecht is voor het milieu, betoogt Van Meijeren (FVD), is desinformatie en bangmakerij. De maatregelen die ons door de strot geduwd worden, zijn volgens hem gebaseerd op een leugen.

Gündoğan laakt het zaaien van twijfel over het stikstofprobleem, in plaats van het oogsten van oplossingen. Handelaren in twijfel proberen volgens haar de wetenschappelijke consensus te ondergraven.

Onduidelijkheid en perspectief

Geen boer weet waar hij aan toe is, zegt Van der Plas (BBB). Het NPLG heeft volgens haar zoveel doelen dat het volstrekt onduidelijk is of het ooit ergens toe zal leiden.

Het natuurbeleid is de afgelopen jaren expres ingewikkeld gemaakt, meent Bromet (GroenLinks), want dan kun je doen alsof alles mogelijk is. Alle hakken worden dieper in het zand geduwd, constateert Koekkoek (Volt), en alles wat kan leiden tot duidelijkheid wordt verschoven tot na de verkiezingen.

Stikstofreductie is alleen mogelijk als we boeren perspectief bieden, zegt Boswijk (CDA). Maar onduidelijkheid is nog steeds troef voor veel agrarische ondernemers, constateert Beckerman (SP), en dat zorgt voor onzekerheid in de bouw en op andere plekken. Beide woordvoerders pleiten voor een goed verdienmodel voor boeren.

Met een landbouwakkoord wil Adema boeren een goed toekomstperspectief bieden. De bedoeling is te komen tot kringlooplandbouw die in evenwicht is met de omgeving.

Tempo

Van Campen (VVD) wil vaart in de aanpak, omdat de schrijnende situatie van PAS-melders, de nagenoeg gestagneerde woning- en wegenbouw en belangrijke investeringen in de economie niet langer op een antwoord kunnen wachten. We doen er alles aan om snel een oplossing te vinden voor de PAS-melders, verzekert Van der Wal.

Na vier jaar praten, moet er nu iets gebeuren, zegt Grinwis (ChristenUnie). Het beleid moet volgen hem gebaseerd zijn op "rechtvaardigheid met een hart" en "aanpakken met verstand". Hij vindt het belangrijk dat ook andere sectoren, zoals mobiliteit, industrie en luchtvaart, bijdragen aan de stikstofreductie.

Haal het land van het slot, zo vraagt Thijssen (PvdA) aan de regering. Het niet snel oplossen van het probleem zorgt ervoor dat het bouwen van huizen vertraagd wordt, dat we vieze lucht moeten inademen en dat ons drinkwater bedreigd wordt. Keuzes die we nu al dan niet durven te maken, bepalen of er een leefbare toekomst is op deze planeet, benadrukt Ouwehand (PvdD).

Van der Wal verwacht de regelingen voor boeren die willen stoppen, in april te publiceren. Er moeten volgens haar een balans worden gevonden tussen snelheid en zorgvuldigheid. Het doel is om lucht te geven aan het proces, zodat we stap voor stap, afhankelijk van de situatie in een gebied, van het slot kunnen.

Opkopen rechten

Wanneer komt er een lijst van wie er allemaal stikstofrechten namens de overheid koopt? Omtzigt vraagt om duidelijkheid hierover. Het is in zijn ogen "knettergek" om 25 miljard uit te geven als nog onduidelijk is hoeveel latente ruimte er is. Voor de zomer komt er een overzicht, zo belooft Van der Wal.

De Kamer stemt op 7 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: